Μπορείτε.....

....εκτός από τα Εφτάνησα να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μου http://hellascafe.blogspot.com και να με βρήτε στο kondennis9@gmail.com
Θα χαρώ να σας δω.

Κυριακή 15 Νοεμβρίου 2009

Διονύσιος Σολωμός

Η ζωή και το έργο του εθνικού μας ποιητή
.
Ο Διονύσης Σολωμός, ο μεγάλος μας εθνικός ποιητής γεννήθηκε στην Ζάκυνθο το 1798 μεταξύ 15ης Μαρτίου και 15ης Απριλίου. Η ακριβής ημερομηνία δεν είναι γνωστή. Γονείς του ήσαν ο κόντες Νικόλαος Σολωμός και η υπηρέτριά τους Αγγελική Νίκλη. Ο πατέρας του καταγόταν από οικογένεια Κρητικών προσφύγων οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην Ζάκυνθο γύρω στα 1670, μετά την κατάληψη της Κρήτης από τους Οθωμανούς το 1669. Η καταγωγή της μητέρας του λέγεται ότι ήταν από την Μάνη.

Ο Νικόλαος Σολωμός το 1802 χήρεψε από την νόμιμη σύζυγό του, την Μαρνέττα Κάκνη, με την οποία είχε αποκτήσει δύο παιδιά, τον Ρομπέρτο και την Έλενα. Όμως από το 1796 είχε δεσμό με την υπηρέτριά του, την Αγγελική, με την οποία εκτός από τον Διονύσιο, απέκτησε άλλον ένα γιό, τον Δημήτριο. Το ζευγάρι παντρεύτηκε μόλις την παραμονή του θανάτου του Νικόλαου στις 27 Φεβρουαρίου του 1807 και τα παιδιά τους απέκτησαν τα δικαιώματα των νομίμων τέκνων.
Τα παιδικά του χρόνια ο Σολωμός τα πέρασε στο πατρικό του σπίτι, στη Ζάκυνθο κάτω από την επίβλεψη του δασκάλου του, αβά Σάντο Ρόσι, ενός Ιταλού πρόσφυγα. Μετά τον θάνατο του πατέρα του την κηδεμονία του ανέλαβε ο κόντες Διονύσιος Μεσσαλάς ενώ τον ίδιο χρόνο που πέθανε ο πατέρας του η μητέρα του παντρεύτηκε τον Μανώλη Λεονταράκη. Ο γάμος αυτός θα συγκλονίσει ψυχικά τον μικρό Διονύσιο ο οποίος είχε μια παθολογική αγάπη για την μητέρα του
Την επόμενη χρονιά ο Μεσσαλάς θα στείλει τον μικρό Διονύσιο στην Ιταλία για σπουδές, σύμφωνα με την συνήθεια των Επτανησίων ευγενών, αλλά και λόγω του γάμου της μητέρας του. Ο Σολωμός θα φύγει για την Ιταλία με τον δάσκαλό του Σάντο Ρόσι ο οποίος επέστρεφε στην πατρίδα του, την Κρεμόνα.
Αρχικά ο μικρός Διονύσιος θα φοιτήσει στο Λύκειο της Αγίας Αικατερίνης, στη Βενετία, αλλά θα δυσκολευτεί να προσαρμοστεί στην αυστηρή πειθαρχία του σχολείου. Έτσι ο Ρόσι τον παίρνει μαζί του στην Κρεμόνα όπου εκεί το 1815 θα τελειώσει το Λύκειο. Το Νοέμβριο του ιδίου χρόνου γράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Πάβιας από την οποία θα αποφοιτήσει το 1817. Με δεδομένα τα φιλολογικά του ενδιαφέροντα η άνθηση της ιταλικής λογοτεχνίας δεν θα τον αφήσει ανεπηρέαστο. Καθώς μάλιστα μιλούσε πλέον θαυμάσια την ιταλική γλώσσα άρχισε να γράφει ποιήματα στα ιταλικά. Τα σημαντικότερα από τα πρώτα ιταλικά ποιήματα που έγραψε εκείνη την περίοδο ήσαν το Ode per la prima messa (Ωδή για την πρώτη λειτουργία,) και La distrugione di Gerusalemme (η Καταστροφή της Ιερουσαλήμ) Εξ άλλου γνωρίστηκε με γνωστά ονόματα της πνευματικής Ιταλίας όπως τον Μαντσόνι, τον Μόντι και άλλους, οι οποίοι μάλιστα τον περιέβαλαν με το κλίμα του γαλλικού διαφωτισμού, ενσωματώθηκε με τους λογοτεχνικούς κύκλους τους και τελειοποιούμενος στις ποιητικές κατακτήσεις του εξελισσόταν σ’ έναν καλό ποιητή της ιταλικής γλώσσας.
Το 1818 μετά το τέλος των σπουδών του ο Σολωμός επιστρέφει στην Ζάκυνθο. Στο νησί υπήρχε αξιόλογη πνευματική κίνηση ήδη από τον 18ο αιώνα. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι όλοι οι προσολωμικοί ποιητές προέρχονταν από το νησί της Ζακύνθου. Έτσι ο Σολωμός βρήκε έναν κύκλο από ανθρώπους με ενδιαφέρον για την λογοτεχνία με τους οποίους γρήγορα ανέπτυξε φιλικές σχέσεις. Οι σημαντικότεροι από αυτούς ήσαν ο Αντώνιος Μάτεσης, ο Γεώργιος Τερτσέτης, ο Διονύσιος Ταγιαπιέρας, και ο Νικόλαος Λούντζης. Συγκεντρώνονταν συχνά σε φιλικά σπίτια και διασκέδαζαν με αυτοσχέδια ποιήματα. Επίσης αυτοσχεδίαζαν ποιήματα με δοσμένες ομοιοκαταληξίες και θέμα. Όπως ήταν φυσικό ο Σολωμός ξεχώριζε εξ’ αιτίας του ποιητικού του ταλέντου. Τα ιταλικά ποιήματα που αυτοσχεδίαζε εκείνη την εποχή εκδόθηκαν το 1822, η μόνη έκδοση καθ΄όσο ζούσε ο ποιητής, με τον τίτλο, Rime improvvisante. Οι υπόλοιπες εκδόσεις των έργων του θα γίνουν μετά τον θάνατό του.
Με την επιστροφή του στη Ζάκυνθο ο Σολωμός εκπληρώνει το μεγάλο σκοπό της ζωής του. Μαζεύει εθνικά τραγούδια, δηλαδή δημοτικά τραγούδια από όλα τα μέρη της Ελλάδας, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψει υλικό που θα γεμίσει το δικό του ποιητικό σχήμα. Παράλληλα με τα ιταλικά ποιήματα, ο Σολωμός έκανε και τις πρώτες απόπειρες να γράψει και στα ελληνικά. Δύσκολο το εγχείρημα, όχι διότι ο ποιητής δεν γνώριζε καλά την ελληνική γλώσσα, αφού η παιδεία του ήταν κλασσική και ιταλική, αλλά και επειδή δεν υπήρχαν πολλά αξιόλογα ποιητικά έργα στην δημοτική γλώσσα, τα οποία θα μπορούσε να αξιοποιήσει ως πρότυπο. Γιά να διαμορφώσει λοιπόν το γλωσσικό του όργανο, τη δημοτική γλώσσα, άρχισε να μελετάει συστηματικά τα δημοτικά τραγούδια. Τα ποιήματα που ξεχωρίζουν από τα έργα αυτής της περιόδου είναι Η Ξανθούλα, Τα δύο αδέλφια και η τρελή μάνα.
Για την στροφή του Σολωμού προς την συγγραφή στα ελληνικά, θεωρείται σημαντική η συνάντησή του το 1822 με το Έλληνα πολιτικό Σπυρίδωνα Τρικούπη. Ο Τρικούπης επισκέφτηκε τη Ζάκυνθο το 1822 προσκεκλημένος του μεγάλου φιλέλληνα Φρειδερίκου Γκίλφορντ. Η φήμη του Σολωμού στην Ζάκυνθο ήταν ήδη μεγάλη και ο Τρικούπης θέλησε να τον γνωρίσει. Στη δεύτερη συνάντησή τους ο Σολωμός του διάβασε το ιταλικό ποίημα του Ωδή για την πρώτη λειτουργία και ο Τρικούπης του είπε. Η ποιητική σας ιδιοφυία σας επιφυλάσσει μια διαλεχτή θέση στο ιταλικό Παρνασσό. Αλλά οι πρώτες θέσεις εκεί είναι πιασμένες. Ο ελληνικός Παρνασσός δεν έχει ακόμη τον Δάντη του. Ο Σολωμός του εξήγησε ότι δεν γνώριζε καλά τα ελληνικά και ο Τρικούπης τον βοήθησε στην μελέτη των ποιημάτων του Χριστόπουλου.
Ο πρώτος σημαντικός σταθμός στην ελληνόγλωσση δημιουργία του Σολωμού, ήταν Ο Ύμνος εις την Ελευθερία, τον οποίον ολοκλήρωσε τον Μάιο του 1823, ένα ποίημα εμπνευσμένο από την ελληνική επανάσταση του 1821. Το ποίημα αυτό δημοσιεύτηκε στο πολιορκούμενο Μεσολόγγι το 1824 αλλά και στο Παρίσι το 1825 σε γαλλική μετάφραση και αργότερα και σε άλλες γλώσσες. Η φήμη του ποιητή εξαπλώθηκε πέρα από τα στενά όρια του νησιού του. Στο έργο αυτό εξ΄άλλου οφείλεται και η εκτίμηση που απολάμβανε ο Σολωμός μέχρι τον θάνατό του, αφού τα υπόλοιπα έργα του ήταν γνωστά μόνο στον στενό κύκλο των θαυμαστών και μαθητών του.
Με τον Ύμνο εις την Ελευθερία άρχισε μια σημαντική περίοδος για την μετέπειτα διαμόρφωση του ποιητή. Είναι η εποχή εις την οποία έχει κατακτήσει πλέον την γλώσσα και προσπαθεί να δοκιμαστεί σε συνθετότερες μορφές, να διευρύνει τον κύκλο των εμπνέυσεών του και να εγκαταλείψει την ευκολία του αυτοσχεδιασμού. Καρπός των αναζητήσεων αυτής της περιόδου ήταν η Ωδή εις τον θάνατον του Λόρδου Μπάιρον, ποίημα που έχει πολλά κοινά στοιχεία με τον Ύμνο, αλλά και πολλές αδυναμίες.
Το 1828, μετά από προστριβές και οικονομικές διαφορές με τον αδελφό του Δημήτριο, για κληρονομικά ζητήματα, ο Σολωμός φεύγει στην Κέρκυρα, όπου εκείνη την εποχή ήταν ένα σημαντικό πνευματικό κέντρο για τα Εφτάνησα. Όμως δεν ήταν μόνο τα οικογενειακά προβλήματα η αιτία της αναχώρησης του ποιητή. Από το 1825 ο Σολωμός σχεδίαζε την αναχώρησή του για την Κέρκυρα η οποία θα του προσέφερε όχι μόνο ένα περιβάλλον πνευματικότερο αλλά και την απομόνωση που ταίριαζε στον χαρακτήρα του και η οποία του ήταν απαραίτητη για την μελέτη και την ενασχόλησή του με την ποίηση. Στην Κέρκυρα ο Σολωμός βρέθηκε σύντομα στο επίκεντρο ενός κύκλου θαυμαστών και ποιητών, ενός πυρήνα από πνευματικούς ανθρώπους με μεγάλη μόρφωση, με προοδευτικές και φιλελεύθερες ιδέες και με αυστηρές αξιώσεις για την τέχνη. Τα σημαντικότερα πρόσωπα με τα οποία σχετίστηκε ο Σολωμός, ήσαν ο Νικόλαος Μάντζαρος, ο οποίος και εμελοποίησε τα δύο πρώτα τετράστιχα του Ύμνου, ο Ιωάννης Ζαμπέλιος και ο αδελφός του Σπυρίδων, ο Ερμάνος Λούντζης, ο Ανδρέας Μουστοξύδης, ο Πέτρος Βραϊλας Αρμένης, ο Ιάκωβος Πολυλάς, ο Ιούλιος Τυπάλδος, ο Γεράσιμος Μαρκοράς και άλλοι. Όμως το 1851 εμφανίζονται τα πρώτα σοβαρά προβλήματα υγείας και ο χαρακτήρας του έγινε ακόμη πιο ιδιόρρυθμος. Αποκόπηκε από τα φιλικά του πρόσωπα και μετά την τρίτη εγκεφαλική συμφόρηση που έπαθε το 1856 δεν έβγαινε πλέον από το σπίτι του. Τελικά τον Φεβρουάριο του 1857 πέθανε. Ήταν τόσο γενική και στέρεη η φήμη του ώστε όταν μαθεύτηκε ο θάνατός του, όλος ο λαός πένθησε. Το θέατρο της Κέρκυρας έκλεισε, η Ιόνιος Βουλή σταμάτησε τις εργασίες της και αποφάσισε να κηρυχτεί πένθος για τον ποιητή. Το 1865 τα οστά του μεταφέρθηκαν στην Ζάκυνθο και φυλάσσονται στο Μουσείο που φέρει το όνομά του.
Το έργο του Σολωμού είναι μεγάλο και αξίζει μιας ιδιαίτερης μελέτης. Όμως μπορούμε να πούμε ότι τα πρώτα ποιήματα του Σολωμού, αυτά της Ζακυνθινής περιόδου, ήσαν κυρίως σύντομα στιχουργήματα στα πρότυπα των ιταλικών ποιημάτων. Πρώτος σημαντικός σταθμός του στην ποίηση είναι ο Ύμνος εις την Ελευθερία. Χάρη σ’ αυτό το έργο καθιερώθηκε σαν εθνικός ποιητής και απέκτησε τη φήμη που απολάμβανε ως τον θάνατό του.
Ντέννης Κονταρίνης

14 σχόλια:

  1. Φήμη που τον δοξάζει και μετά το θάνατό του. Φτωχά νιώθω και λίγα όσα κιαν γράψω για το Σολωμό. Έγραψε εκείνος για την Ελλάδα και όλους τους Έλληνες.
    Συγχαρητήρια για άλλη μια φορά για το θέμα που αναπτύσσετε κ. Ντένη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Αγαπητέ μου Ντένη καλημέρα από την Αθήνα.
    Ο Εθνικός μας ποιητής υπήρξε μιά μεγάλη μορφή στα ελληνικά γράμματα
    Και πιό πολύ γιατί αγωνίστηκε γιά τη δημοτική γλώσσα. Τη γλώσσα του λαού όπως της έλεγε.
    Σημαντική γιά μια ακόμη φορά η ανάρτησή σου. Μπράβο γιά όσα προσφέρεις.
    Φίλος σου
    Τάκης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Είστε αξιέπαινος αγαπητέ μου κ. Κονταρίνη γι΄αυτήν την ιστοσελίδα μέσω της οποίας προσφέρετε πνευματικούς θησαυρούς προς ανάγνωση. Σας παρακολουθώ, σας διαβάζω, σας θαυμάζω. Η κάθε μία ανάρτησή σας είναι καλύτερη από την προηγούμενη. Μπράβο σας.
    Απορώ όμως πως έχετε τόσο λίγους επισκέπτες. Δεν υπάρχουν στην Ομογένεια πνευματικοί άνθρωποι.
    Τις καλημέρες μου από την Φλώριδα.
    φίλος σας Ντίνος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αγαπητή μου Μαριάνθη.
    Όσα κι΄αν γράψει κανείς γι΄αυτούς τους γίγαντες του πνεύματος θα είναι λίγα. Είναι αυτοί και το έργο τους που έχουν δοξάσει την Ελλάδα. και είναι τόσοι πολλοί. Κάνω ό,τι μπορώ να παρουσιάζω όσους μπορώ.
    Νάσαι καλά καλή μου φίλη
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Πραγματικά αγαπητέ μου Τάκη ήταν μεγάλο τόλμημα γιά τον Σολωμό εκείνη την εποχή να αγκαλιάσει την δημοτική γλώσσα, να την αγαπήσει και να την επιβάλει στα γραφτά του. Και τούτο γιατί τον μάγεψε ο πλούτος της Πάντα σ' ευχαριστώ γιά την επίσκεψή σου και τα καλά σου λογια.
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αγαπητέ μου κ. Ντίνο.
    Την καλημέρα μου από την Νέα Υόρκη και να σας πω ότι σας ζηλεύω που έχετε την τύχη να ζείτε στην πανέμορφη και ζεστή Φλώριδα.
    Είναι χαρά μου που μέσα από την σελίδα μου αυτή μπορώ να προσφέρω στους συνανθρώπους μου μιά πνευματική τροφή. Όσο γιά την μικρή επισκεψιμότητσ δεν με απασχολεί. Θα θυμάστε από τις συζητήσεις που είχαμε ότι πάντοτε υπολόγιζα στην ποιότητα και δεν με απασχολούσε ποτέ η ποσότητα.
    Νάσται πάντα καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Σπύρος ΔαρσινόςΔευτέρα, Νοεμβρίου 16, 2009

    Αγαπητέ μου Ντένη διάβασα με πολύ ενδιαφέρον το βίο και τα έργα του Εθνικού μας ποιητή .Σημαντική φυσιο
    γνωμία στα γράμματα .Τέτιοι Ανθρωποι αφήνουν πίσω τους την δική τους σφραγίδα στον τομέα της πνευματικής τους ενασχόλησης.
    Ευχαριστούμε για την ιστορική σου αναδρομή για έναν ποιητή όλου του Εθνους μας .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ντένη, διάβασα τα γραπτά σου για τον εθνικό μας ποιητή,
    Λοιπόν φίλε στην Ελλάδα στο σχολείο του καιρού εκείνου μας μάθανε σαν παπαγαλάκια τον εθνικό ύμνο κι ότι τον έγραψε κάποιος Διονύσιος Σολωμός. Τελεία και πάυλα.
    Εδώ στη Νέα Υόρκη πήγα σε μια συγκέντρωση στο κεφαλονίτηκο σπίτι για την επέτειο της ¨ενωσης των Ιονίων νήσων 1864 και το ποιος ήταν Ο Σολωμός και το έργο του, Μία ομιλία αν θυμάμαι καλά του καθηγητή Ρηγάτου, ή κάποιου που είχε έρθει από την Ελλάδα γιαυτόν τον σκοπό.
    Εδώ φίλε μου έμαθα την φυσιογνωμία αυτού του ανθρώπου ότι ναι ήταν παιδί της Μανιάτησας και πριν [πεθάνει το νομιμοποίησε ο πατέρας του κλπ...

    Θυμάμαι ένα διήγημα στο δημοτικό με τον τίτλο ΟΙ ΕΣΧΑΤΟΙ ΓΙΝΟΝΤΑΙ ΠΡΩΤΟΙ, ε! λοιπον εδώ ταιριάζει

    Χαιρετώ

    Γαβριήλ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αγαπητέ Σπύρο.
    Σ΄ευχαριστώ γιά την επίσκεψη στα Εφτάνησα. Πάρα πολλά τα μεγάλα πνεύματα των ελληνικών γραμμάτων. Τα νησιά του Ιονίου έχουν δώσει πολλούς αξιόλογους τους οποίους θα προσπαθήσω να παρουσιάσω, όσους καταφέρω.
    Νάσαι καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Η εκπαίδευση των παιδιών στα σχολεία εκείνης της εποχής, φίλε Γαβρίλη, ήταν σε βάση μηδενική. Το πνεύμα της εποχής ήταν η βασικές γνώσεις γιά εξάληψη του αναλφαβητισμού.Κάθησα 18 χρόνια στα θρανία. Όμως ό,τι έμαθα ήταν αργότερα διαβάζοντας μόνος μου ασταμάτητα.
    Νάσαι καλά φίλε μου.
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. ΠΟΛΥ ΑΞΙΟΛΟΓΗ Η ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΣΑΣ.ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΤΤΑ ΓΙ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ.
    ΚΑΛΟ ΒΡΑΔΥ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΜΑΚΡΙΝΕ ΦΙΛΕ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ξέρουμε πως η έννοια της ελευθερίας αποτελεί αιώνια πηγή έμπνευσης. Ο Διονύσιος Σολωμός απέδειξε πως την είχε.

    Ενδιαφέρουσα ανάρτηση!

    Καλημέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Καλέ μου φίλε SKPOUTZAKO.
    Σ΄ευχαριστώ γιά την επίσκεψη αλλά και τα καλά σου λόγια σχετικά με την ανάρτηση. Η πατρίδα μας έχει μιά στρατιά από ανθρώπους αξιόλογους. Είναι καλό να τους θυμώμαστε καμμιά φορά.
    Νάσαι καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Φίλε Στράτο καλημέρα
    Πολύ πετυχημένη η παρατήρησή σου.
    Χωρίς την έννοια της ελευθερίας καμμιά έμπνευση δεν μπορέι να λειτουργήσει. Η ιστορία αυτό μας το έχει αποδείξει.
    Νάσαι καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή