Το ιστορικό του Ιονίου Πανεπιστημίου

Όπως είχα υποσχεθεί στην πρώτη μου ανάρτηση, για τούτη τη σαιζόν κάποιοι αξιόλογοι άνθρωποι των Εφτανήσων θα κάμουν την παρουσία τους σε τούτο το χώρο για να μας πουν πολλά σχετικά με τις δραστηριότητές τους μέσα από τις θέσεις που κατέχουν. Σαν πρώτη παρουσία σήμερα η κ. Ελένη Αγγελομάτη μας μιλάει για το ιστορικό πανεπιστήμιο της Κέρκυρας.

Της Ελένης Αγγελομάτη.

Καθηγήτριας της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού.

Ελένη  Αγγελομάτη

Η Ιόνιος Ακαδημία υπήρξε το πρώτο νεώτερο ελληνικό πανεπιστήμιο και κόσμησε την Κέρκυρα επί σαράντα χρόνια. Από το 1824 μέχρι το 1864, δηλαδή μέχρι την Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα.

Η ίδρυση του Πανεπιστημίου υπήρξε έμπνευση αλλά και πραγμάτωση του Βρετανού φιλέλληνα Φρειδερίκου Νορθ, κόμητα του Γκίλφορντ, που συνδεόταν ιδιαίτερα με την Κέρκυρα, την οποία πρωτοεπισκέφθηκε το 1791, όταν αυτή βρισκόταν ακόμη υπό τους Βενετούς. Είκοσι σχεδόν χρόνια αργότερα, όταν οι Άγγλοι είχαν πλέον καταλάβει τα Επτάνησα και την Κέρκυρα, συνέλαβε την ιδέα να συστήσει στην Ιθάκη ένα πανεπιστήμιο επανδρωμένο με Έλληνες λογίους, στο οποίο θα μορφώνονται Έλληνες αλλά και σπουδαστές από άλλες μεσογειακές και βαλκανικές χώρες, οι οποίοι θα ελάμβαναν ελληνική παιδεία σε ελληνική γλώσσα προκειμένου να βοηθηθεί η πνευματική ανάπτυξη του Γένους και να μην είναι πλέον αναγκαία η μετάβαση των Ελλήνων σε πανεπιστήμια της Ευρώπης για ανώτερες σπουδές, όπως συνέβαινε μέχρι τότε.

Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο της Κέρκυρας

Ήδη από 1811 ο Λόρδος Γκίλφορντ, όπως έμεινε ευρύτερα γνωστός, άρχισε συστηματικές προετοιμασίες για την επίτευξη του σκοπού του, που κράτησαν πάνω από οκτώ χρόνια. Το μεγάλο αυτό εγχείρημα αποτέλεσε αρχικά αποκλειστικό έργο συντονισμένο και χρηματοδοτούμενο από τον Βρετανό φιλέλληνα.

Στην πρόσκλησή τoυ προς γνωστούς Έλληνες λογίους να συμμετάσχουν στο νέο Πανεπιστήμιο δεν βρήκε τελικά ανταπόκριση κι΄έτσι αναγκάστηκε να επιλέξει και να χρηματοδοτήσει ο ίδιος τις σπουδές ενός σημαντικού αριθμού νέων επιστημόνων και λογίων σε ευρωπαϊκά πανεπιστήμια προκειμένου να τους χρησιμοποιήσει στη συνέχεια ως καθηγητές.

Ως “Άρχων της Παιδείας” του Ιονίου Κράτους εξασφάλισε την έγκριση της Βρετανικής Προστασίας για την ίδρυση του Πανεπιστημίου στην Ιθάκη, επεξεργάστηκε τον κανονισμό λειτουργίας του με βάση ευρωπαϊκά πρότυπα, φρόντισε για την σύσταση βιβλιοθήκης, αλλά και για κάθε λεπτομέρεια, όσο ασήμαντη και αν ήταν. Παράλληλα, ως υπεύθυνος για την Παιδεία όλων των βαθμίδων στο Ιόνιο Κράτος, φρόντισε για την σύσταση αλληλοδιδακτικών σχολείων, την επιμόρφωση διδασκάλων στο σύστημα αυτό, την ίδρυση ιεροδιδασκαλείου κλπ.

Η έκρηξη της Ελληνικής Επανάστασης έγινε αιτία να μεταφερθεί η έδρα του Πανεπιστημίου, που βρισκόταν πλησιέστερα στην επάναστατημένη Ελλάδα, στην Κέρκυρα. Τα επίσημα εγκαίνια της Ιονίου Ακαδημίας έγιναν στις 29 Μαϊου 1824 με πανηγυρικό τρόπο.

Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Νοέμβριο του 1823, είχαν αρχίσει τα προπαρασκευαστικά μαθήματα για την εισαγωγή σπουδαστών σε αυτήν. Η αρχική σύλληψη του ιδρυτή της αλλά και το Νομοθετικό Διάταγμα που καθόριζε τη λειτουργία της προέβλεπαν την ίδρυση τεσσάρων σχολών. Θεολογικής, Νομικής, Ιατρικής και Φιλοσοφικής. Δεν έγινε όμως δυνατή η λειτουργία και των τεσσάρων σχολών εξ΄αρχής.

Από την αρχή είχαν υπάρξει, όχι μόνον αδιαφορία, αλλά και αντιδράσεις στην δημιουργία του, όχι μόνο από την βρετανική προστασία, αλλά κυρίως από ισχυρούς εντόπιους παράγοντες, που θεωρούσαν ότι η Ακαδημία θα καθιστούσε προσιτή την ανώτερη εκπαίδευση σε ευρύτερες κοινωνικές τάξεις, γεγονός που θα επηρέαζε το μονοπώλιο στην πανεπιστημιακή παιδεία στην Ιταλία που είχαν οι γόνοι των ευγενών οικογενειών και στη συνέχεια την κατάληψη θέσεων και αξιωμάτων. Οι επιφυλάξεις των Βρετανών αφορούσαν όχι μόνο στις μεγάλες δαπάνες που απαιτούσε η πλήρης λειτουργία του ιδρύματος, αλλά και στο γεγονός πως το Πανεπιστήμιο απευθυνόταν σε όλους τους Έλληνες και όχι μόνον στους Επτανήσιους.

Επιπλέον επικρατούσε τότε σε ορισμένους κύκλους η άποψη , που υποστήριζε άλλωστε και ο Ιωάννης Καποδίστριας, ότι η εκπαίδευση έπρεπε να χτίζεται από την πρωτοβάθμια βαθμίδα προς τα πάνω.

Μια άλλη άποψη του Πανεπιστημίου με το άγαλμα του Διονυσίου Σολωμού σε ξεχωριστό χώρο 

Ο Γκίλφορντ όμως πίστευε το αντίθετο, ότι δηλαδή πρώτευε η δημιουργία Πανεπιστημίου που θα εκπαίδευε δασκάλους, αφού υπήρχε σημαντική έλλειψη την εποχή εκείνη, γιατί αλλοιώς δεν θα μπορούσαν να στελεχωθούν τα σχολεία των άλλων βαθμίδων.

Ο αιφνίδιος θάνατος του Γκίλφορντ το 1827 και η επιστροφή στην Αγγλία της μοναδικής βιβλιοθήκης του, την οποία είχε μεταφέρει στην Κέρκυρα και κληροδοτήσει στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, επιταχύνουν την κρίση του Πανεπιστημίου και τα οικονομικά του προβλήματα, αφού εξέλειψε ο ιδρυτής της, ο οποίος συνέχιζε να αποτελεί την παράλληλη σταθερή πηγή χρηματοδότησής της. Ο αριθμός των πανεπιστημιακών εδρών περικόπηκε το 1828, ανεστάλει η λειτουργία της Ιατρικής Σχολής, που επαναλειτούργησε μόλις το 1844. Την διοίκηση του πανεπιστημίου ανέλαβε τριμελής επιτροπή. Το 1834 πρόεδρος της τριμελούς επιτροπής εξελέγει ο Κερκυραίος ιστορικός Ανδρέας Μουστοξύδης που αργότερα παραιτήθηκε για να ασχοληθεί απερίσπαστος με το πολιτικό του έργο στην Ιόνιο Βουλή. Το 1837 ιδρύθηκε η σχολή του “Πολιτικού Μηχανικού” που λειτούργησε μέχρι το 1857, ενώ το 1841 προστέθηκε το λεγόμενο “Φαρμακευτικόν Σχολείον”   εκπαίδευσης φαρμακοπειών.

Το 1857 καταργήθηκε η διοικούσα την Ιονίου Ακαδημία τριμελής επιτροπή και ανέλαβε πάλι την διεύθυνση ως “Άρχων της Παιδείας” αυτή τη φορά  ο Ανδρέας Μουστοξύδης μετά τον θάνατο του οποίου το 1860 τον διαδέχτηκε ο Αντώνιος Πολυλάς.

Η Ιόνιος Ακαδημία διέκοψε την λειτουργία της χωρίς καν την έκδοση διατάγματος καταργήσεώς της και διαλύθηκε αθόρυβα αμέσως μετά την Ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα που αδυνατούσε να συντηρήσει δύο πανεπιστήμια και κάποιοι από τους καθηγητές της μετατέθηκαν στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Στα σαράντα χρόνια λειτουργίας της δίδαξαν σ΄αυτήν πολλές διακεκριμένες προσωπικότητες. Ο Κωνσταντίνος Ασώπιος, ο Χρήστος Φιλητάς, ο Ιωάνης Καραντινός, ο Νικόλαος Πίκκολος, ο εθνικός μας ποιητής Ανδρέας Κάλβος, ο Νεόφυτος Βάμβας, ο Κωνσταντίνος Τυπάλδος, που έγινε Μητροπολίτης Σταυρουπόλεως και αργότερα αναδιοργάνωσε την Θεολογική Σχολή της Χάλκης, ο Αθανάσιος Πολίτης, μετέπειτα Μητροπολίτης Κέρκυρας, ο φιλόσοφος, πολιτικός και διπλωμάτης Πέτρος Βραϊλας –Αρμένης, οι καθηγητές ιατρικής Κωνσταντίνος Ζαβιτσιάνος και Χαράλαμπος Τυπάλδος-Πρετεντέρης και πολλοί άλλοι.

Η Ιόνιος Ακαδημία παρά τα εγγενή προβλήματά της είχε έναν μεγάλο αριθμό αποφοίτων και παρήγαγε ορισμένες σημαντικές προσωπικότητες. Υπήρξε ένα Πανεπιστήμιο που είχε σχεδιαστεί με πολύ υψηλούς στόχους και προδιαγραφές σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη. Παρά το ότι ο ιδρυτής του ήταν Βρετανός, ο χαρακτήρας του ήταν εξ΄αρχής εθνικός, επρόκειτο δηλαδή για ένα ελληνικό Πανεπιστήμιο που έπρεπε να λειτουργήσει μέσα σε ένα περιβάλον ξένης κυριαρχίας. Κάτω από τις συνθήκες αυτές η Ιόνιος Ακαδημία επετέλεσε ένα σπουδαίο έργο παρέχοντας ανώτερη παιδεία αρχικά σε όλους τους Έλληνες και αργότερα, μετά την ίδρυση του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου το 1837, κυρίως στους Επτανήσιους.

Το σύγχρονο Ιόνιο Πανεπιστήμιο υπερηφανεύεται ότι είναι η συνέχεια αυτού του πρώτου ελληνικού Πανεπιστημίου.

Ελένη Αγγελομάτη.

Καθηγήτρια της Ιστορίας του Νέου Ελληνισμού. 

Ένα ακόμη από τα λάφυρα. Ένα όστρακο που πάνω είναι σχεδιασμένη μια οροσειρά.
Στην επόμενη θα έχουμε και άλλα.

Γιορτές και πανηγύρια στα Κύθηρα.

Αν και το καλοκαίρι αποτελεί πλέον παρελθόν νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να ρίξουμε μια ματιά στα πανηγύρια και τις διάφορες εκδηλώσεις που γίνονται στα Εφτάνησα.

Να ξεκινήσω από τα Κύθηρα, το πανέμορφο, το γοητευτικό, το ερωτικό, το παραμυθένιο αυτό νησί. Μπορεί να τραγουδάει ο αείμνηστος Δημήτρης Μητροπάνος Τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε, όμως ας μην το πάρουμε και κατάκαρδα. Τα βλέπουμε, τα θαυμάζουμε και τα απολαμβάνουμε μέσα από τούτες τις αναρτήσεις.

Γραφικό δρομάκι στα Κύθηρα

Οι γιορτές και τα πανηγύρια, λοιπόν, που διοργανώνονται κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού σ΄αυτό το νησί είναι πάρα πολλές, σημαντικές και απολαυστικές και δίνουν την ευκαιρία στους επισκέπτες του νησιού να γνωρίσουν πτυχές της λαϊκής παράδοσης των Κυθήρων η οποία παραμένη τόσο ζωντανή. Όλες αυτές οι γιορτές και τα πανηγύρια διατηρούν το χαρακτηριστικό παραδοσιακό χρώμα του νησιού. Άλλωστε γι΄αυτό φροντίζουν οι κάτοικοι του νησιού, οι οποίοι αγωνίζονται να διατηρήσουν ζωντανό τον αυθεντικό νησιώτικο χαρακτήρα τους.

Πάσχα στην παραλία της Αγίας Πελαγίας

Οι πολιτιστικές εκδηλώσεις στα Κύθηρα, μπορεί να πει κανείς ότι επίσημα ξεκινούν την Κυριακή του Πάσχα. Αυτή την ημέρα, στην παραλία της Αγίας Πελαγίας οι κάτοικοι έχουν ετοιμάσει το μεγάλο γλέντι. Αμέτρητα αρνιά, περασμένα στις σούβλες αρχίζουν, από νωρίς το πρωί, να στριφογυρίζουν πάνω στη φωτιά. Το ονομαστό κρασί του νησιού των Κυθήρων ρέει άφθονο. Καλάθια γεμάτα με κόκινα αυγά. Ορχήστρα από ντόπιους μουσικούς σκορπάει τους ήχους των παραδοσιακών τραγουδιών όλη μέρα κι΄ όλοι χορεύουν ασταμάτητα. Το γλέντι τελειώνει αργά τη νύχτα.

Άποψη του Ποταμού

Στον παραδοσιακό οικισμό του Ποταμού, κάθε Κυριακή διοργανώνεται στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού μεγάλο εμπορικό πανηγύρι όπου προσφέρονται παραδοσιακά προϊόντα των ντόπιων παραγωγών.

Στο ίδιο χωριό τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται το μεγάλο πανηγύρι για την γιορτή της Παναγιάς. Προσφέρεται άφθονο φαγητό και ντόπιο κρασί, δωρεάν σε όλους τους πανηγυριώτες.

Τον Αύγουστο στη Χώρα, με πρωτοβουλία  του Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου διοργανώνονται πολλές εκδηλώσεις. Παρουσιάζονται θεατρικές παραστάσεις, γίνονται συνέδρεια, λαβαίνουν χώρα διάφορες εκθέσεις ζωγραφικής, μουσικές συναυλίες και πολλά άλλα.

Ταβερνάκι στη Σκάνδια

Γιορταστική όψη παίρνει ο αρχαιολογικός χώρος της Σκανδίας, όπου γίνεται το μεγάλο πανηγύρι προς τιμή του Αγίου Παντελεήμωνα στον πανέμορφο οικισμό του Αβλέμωνα. Κι΄εδώ πάρα πολύς ο κόσμος και φυσικά υπάρχει άφθονο φαγητό και ντόπιο κρασί δωρεάν σε όλους.

Χαρακτηριστική και γνωστή σε όλη την Ελλάδα είναι η γιορτή του κρασιού που γίνεται στον παραδοσιακό οικισμό Μητάτα τον Σεπτέμβρη.

Το καμπαναριό της Παναγιάς της Μυρτιδιώτισσας

Η Παναγία η Μυρτιδιώτισσα έχει το δικό της πανηγύρι στην Αγία Ελεούσα στις 24 Σεπτεμβρίου και το πανηγύρι αυτό λέγεται ότι είναι από τα πλέον όμορφα.

Στα πανηγύρια των Κυθήρων, όπως άλλωστε και όλων των άλλων νησιών, χαρακτηριστική είναι η παρουσία  των παραδοσιακών προϊόντων που προσφέρονται. Κι΄αξίζει τον κόπο να γνωρίσουμε μερικά από αυτά.

Βασικά τα Κύθηρα φημίζονται για το υπέροχο θυμαρίσιο μέλι τους και το τσίπουρο. Ένα απολαυστικό ηδύποτο που έχει σαν βάση το τσίπουρο είναι η Φατουράδα, με κανελλογαρύφαλα και γεύση από φρούτα.

Στο παραδοσιακό γλυκό Ροζέδες βάση είναι το μέλι, με αμύγδαλα και ζάχαρη. Το Παστιτσέτο, ένα ονομαστό γλυκό του νησιού παρασκευάζεται από φρέσκο βούτυρο, βανίλια και κυδώνι. Υπέροχο γλυκό και το Ξεροτήγανο με τραγανιστό φύλλο, θυμαρίσιο μέλι, σουσάμι και κανέλα. Κι΄ακόμη έχουμε την Γλυκιά Κολοκυθόπιττα, το Χταπόδι Ψητό στο φούρνο, τα τηγανητά Λουβιά και πάρα πολλά άλλα.
Όμως πιο πολλά γι΄αυτά τα παραδοσιακά προϊόντα θα πούμε σε άλλη ανάρτηση.

Πιστεύω να μας δοθεί η ευκαιρία να ξαναπεράσουμε από τα Κύθηρα.

Όπως σας είχα υποσχεθεί σε κάθε ανάρτηση θα σας παρουσιάζω και κάποια από τα....λάφυρά μου. 

ΠΗΓΕΣ

w. visitgreece.gr

w. mitata.gr

w. kithirapanorama.gr

w. bestofgreece.gr

w. kithira.gr

w. entertv.gr

Λίγα ακόμη καλοκαιρινά.

Με την αγάπη σας μια μικρή απουσία και σήμερα από τα Εφτάνησα για να σας δείξω μερικά από τα...τρόπαια των αποδράσεών μου.

Κάπου σε κάποια ερημική και άγρια ακρογυαλιά

βρέθηκα σε μια από τις αποδράσεις μου.

Ανάμεσα στα βράχια, ένα κομμάτι ξύλο σφηνωμένο και ξεχασμένο από το χρόνο παρέμενε εκεί και είχε αφήσει την τύχη του στην αγριάδα της θάλασσας, στη μανία του αέρα, στο πέρασμα του χρόνου πάνω του. Κι΄όλα δούλεψαν τόσο όμορφα για να φτιάξουν ένα μικρό αριστούργημα ξυλογλυπτικής που θα το ζήλευε και ο καλύτερος τεχνίτης.

Δυσκολεύτηκα πολύ να το ελευθερώσω χωρίς ζημιές. Και τα κατάφερα.

Μη μου πείτε ότι δεν είναι αριστούργημα. Το μήκος του πάνω από 25 πόντους,

Θαυμάστε τι μπορεί να φτιάξουν τα στοιχειά της φύσης.

Σε μια άλλη απόδραση, στόχος μου ένα μικρό τροπικό νησάκι, σε απόσταση δέκα λεπτών με το μικρό φέρρυ, από την ακτή. Ακατοίκητο; Μάλλον. Ένα πέτρινο περίπτερο κι΄ένας φύλακας μόνο, που προσφέρει καρέκλες, ομπρέλες και μπουκάλια νερό. Το φαγητό απαγορεύεται. Οι ακρογιαλιές  γύρω στο νησάκι καταπληκτικές  και γιομάτες από τούτα τα πανέμορφα τροπικά κοχύλια. 

Το μικρότερο από τα κοχύλια είναι όσο η παλάμη μου. Σκεφθείτε τα άλλα

Ατέλειωτα όπου και να γυρίσεις το μάτι σου.

Μόνο τη μια πλευρά βρήκα. Το μήκος της ξεπερνά τους 18 πόντους

Έστεκαν στις ακρογιαλιές, στολίδια στις ομορφιές του μικρού νησιού. 

Άξιζε το σκύψιμο που έκαμα για να τα μαζέψω.

Αυτό έχει και τις δύο πλευρές. Μήκος περίπου 25 πόντους

Αυτά και από την επόμενη ανάρτηση ξανά στα δικά μας Εφτάνησα.

Εδώ είμαστε ! ! !

Φίλες μου και φίλοι μου αγαπημένοι.

Εδώ είμαστε και πάλι μαζί. Θέλω να πιστεύω πως με θέλετε μαζί σας, με ανέχεσθε, με υπομένετε, με...αντέχετε.

Αστεία τα λέω.

Εδώ λοιπόν και πάλι μαζί.

Εύχομαι να είστε όλοι καλά μετά από ένα απολαυστικό καλοκαίρι, όπου κι΄αν πήγατε, όπου κι΄αν βρεθήκατε.

Πιστεύω πως θα τα περάσατε όμορφα. Κι΄εγώ όμορφα τα πέρασα. Που;;;; Δεν το λέω. Έχω ένα μυστικό, τραγουδούσε η αλησμόνητη Αλίκη. Έχω ένα μυστικό, λέω κι΄εγώ.  Πάμε πάρα κάτω.

Και για τούτη την περίοδο σας έχω έτοιμα πάρα πολλά, για τα Εφτάνησα. Θα κάνουμε τους περιπάτους μας στα χωριά και τις πόλεις. Θα γνωρίσουμε μνημεία. Θα μάθουμε γι΄αυτούς που αγωνίστηκαν για τα νησιά μας και θα γνωρίσουμε αυτούς που τα δόξασαν.

Όμως ελπίζω να έχουμε και κάτι νέο. Κάτι που πιστεύω θα το εκτιμήσετε και θα σας αρέσει. Σκέφτομαι να δώσουμε το χώρο τούτης της ιστοσελίδας σε πρόσωπα που, από τις θέσεις που κατέχουν σήμερα, χαράζουν την ιστορία των νησιών μας. Και έχουν να μας πουν πολλά για τους αγώνες τους, αν θελήσουν να μιλήσουν.

Βλέπετε προσπάθησα να αξιοποιήσω όσο μπορούσα, το καλοκαίρι μου και τις ....αποδράσεις μου.

Σιγά-σιγά λοιπόν και με την σειρά θα τα απολαύσουμε όλα.

Νάστε όλες και όλοι καλά και καλό χειμώνα να έχουμε.