Γρηγόριος Ξενόπουλος

Ο λογοτέχνης που έδεσε τη ζωή του και το έργο του με την Ζάκυνθο

Είναι πάρα πολλοί αυτοί που υπάρχουν ακόμη ανάμεσά σας και που θα θυμούνται με αρκετή νοσταλγία το υπέροχο παιδικό περιοδικό των προπολεμικών χρόνων «Η Δίαπλασις των Παίδων». Και φυσικά θα θυμούνται τις τόσο προσεγμένες παιδαγωγικές επιστολές που υπήρχαν στην δεύτερη σελίδα και οι οποίες τέλειωναν με την γλυκιά φράση «Σας ασπάζομαι Φαίδων».

Φυσικά πίσω από τον Φαίδωνα δεν ήταν άλλος από τον Ζακύνθιο λογοτέχνη, μυθιστοριογράφο, συγγραφέα και δημοσιογράφο, τον πολυγραφώτατο Γρηγόρη Ξενόπουλο. Τον άνθρωπο που έδεσε τόσο στενά το όνομά του και το έργο του με την Ζάκυνθο. Το λογοτέχνη που, έγραψε τόσα πολλά και διαβάστηκε όσο κανένας άλλος.
Στην Κωνσταντινούπολη γεννήθηκε τον Δεκέμβρη του 1867 ο Γρηγόρης Ξενόπουλος. Είναι το πρώτο από τα παιδιά του Ζακυνθινού Διονύση Ξενόπουλου και της Φαναριώτισσας Ευλαλίας Θωμά. Από πλούσια και αριστοκρατική οικογένεια η μητέρα του. Ο ίδιος στην «Αυτοβιογραφία του» γράφει: Η μητέρα μου ήταν σοφή. Εκπαιδεύτηκε στο σπίτι της λαμπρά με δασκάλες και δασκάλους.

Πριν ακόμη συμπληρώσει τον πρώτο χρόνο της ζωής του η οικογένειά του θα εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη και θα επιστρέψει στη Ζάκυνθο όπου εκεί ο μικρός Γρηγόρης θα περάσει τα παιδικά του αλλά και τα πρώτα εφηβικά του χρόνια। Στο πατρικό του σπίτι, στην περιοχή της Φανερωμένης θα μείνει μέχρι τα είκοσι χρόνια του। Εκεί στη Ζάκυνθο θα μάθει και τα πρώτα του γράμματα.
Το 1883 θα βρεθεί στην Αθήνα και θα γραφτεί στο Πανεπιστήμιο για να σπουδάσει Φυσικομαθηματικά. Όμως τις σπουδές του αυτές έμελλε να μην τις ολοκληρώσει ποτέ. Από το πρώτο έτος των πανεπιστημιακών του σπουδών θα αρχίσει να ασχολείται με την λογοτεχνία η οποία θα είναι και η μοναδική πηγή για τα έσοδά του. Το 1894 θα κάνει τον πρώτο του γάμο με την Ευφροσύνη Διογενίδη. Όμως ενάμιση χρόνο μετά και ενώ θα έχουν αποκτήσει μια κόρη το ζευγάρι θα χωρίσει. Επτά χρόνια αργότερα θα παντρευτεί για άλλη μια φορά. Σύζυγός του θα είναι η Χριστίνα Κανελλοπούλου. Μαζί της ο Γρηγόρης Ξενόπουλος θα αποκτήσει δύο ακόμη κόρες.
Η λογοτεχνική του δραστηριότητα ξεκινάει με τη συνεργασία του σε αρκετές εφημερίδες και περιοδικά ενώ παράλληλα επιδίδεται και στην συγγραφή των μυθιστορημάτων του. Έγραψε πάρα πολλά διηγήματα και πάνω από ογδόντα μυθιστορήματα.
Ο Ξενόπουλος ανήκει στη γενιά του 1880, που θεωρείται σαν η χρονολογία που αποτελεί σταθμό στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας ενώ παράλληλα θα πρέπει να θεωρηθεί σαν ο εισηγητής του αστικού μυθιστορήματος. Τα θέματά του διαδραματίζονται σε πόλεις και βασικό τους στοιχείο είναι ο έρωτα και κάποιες φορές μεταξύ ατόμων διαφορετικών κοινωνικών τάξεων. Για τον λόγο αυτόν τα βιβλία του διαβάστηκαν από όλες τις κοινωνικές τάξεις των ανθρώπων.
Βέβαια τα έργα του Ξενόπουλου προσφέρονται περισσότερο για ψυχαγωγία παρά για φιλολογική ανάλυση. Παρ’ όλα αυτά ξεχωρίζουν και κρατάνε μια ξεχωριστή θέση στην ελληνική λογοτεχνία.
Αξιόλογη θα πρέπει να χαρακτηριστεί και η παρουσία του στον χώρο του θεάτρου. «Το μυστικό της κοντέσας Βαλέραινας» η «Στέλλα Βιολάντη» και «Οι Φοιτητές» είναι τα κυριότερα από τα σαράντα έξη συνολικά θεατρικά του έργα.
Αν και προερχόμενος από εύπορη και αριστοκρατική οικογένεια ο Ξενόπουλος δεν ήθελε να είναι αριστοκράτης, Στα εφηβικά του χρόνια που πέρασε στη Ζάκυνθο παρακολουθούσε τα προβλήματα των ανερχομένων αστών αλλά και αυτά των φτωχών. Στην Αθήνα που ταξίδεψε για τις σπουδές του έφερε μαζί του και την ιδέα του «ανθρωπιστικού σοσιαλισμού» Γνωρίστηκε με τον ηγέτη του σοσιαλιστικού κόμματος Πλάτωνα Δρακούλη και βοήθησε στην έκδοση των σοσιαλιστικών εφημερίδων «Άρδην» και «Κοινωνία». Διαβάζοντας κανείς το μυθιστόρημά του «Πλούσιοι και φτωχοί» μπορεί να διακρίνει τις θέσεις του για τον σοσιαλισμό. Όμως πίστευε σ’ έναν σοσιαλισμό που θα άλλαζε την κοινωνία χωρίς βίαιες ανατροπές.
Το 1931 θα ανακηρυχθεί ακαδημαϊκός μαζί με τους Παλαμά, Καζαντζάκη και Σικελιανό.
Αξίζει να αναφερθώ σε μια σπουδαία έκδοση από τον εκδοτικό οίκο «Περίπλους» του βιβλίου του Διονύση Μουσμούτη «Γρηγόρης Ξενόπουλος 1867-1951». Πρόκειται για ένα καλαίσθητο και γεμάτο μαρτυρίες βιβλίο που όποιος το διαβάσει έχει την εντύπωση πως εισχωρεί λίγο πιο βαθειά στον κόσμο του Ξενόπουλου. Μέσα σ’ αυτό το βιβλίο υπάρχουν οι επιστολές που έχει γράψει, κείμενα από διαλέξεις που έδωσε, αποσπάσματα από την αυτοβιογραφία του και φωτογραφίες, που δείχνουν το πέρασμα από την μιαν εποχή στην άλλη.

Παράλληλα στον ιστορικό οικισμό της Φανερωμένης, στην Ζάκυνθο, υπάρχει του Μουσείο Γρηγορίου Ξενόπουλου το οποίο φιλοξενεί πολλά από τα προσωπικά του αντικείμενα, χειρόγραφα, εκδόσεις των έργων του, τεύχη από το περιοδικό Διάπλασις των Παίδων έπιπλα και σκεύη της οικογενείας του και άλλα.
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος την 14η Ιανουαρίου του 1951 αφήνει την τελευταία του πνοή και την επομένη κηδεύεται δημοσία δαπάνη από τον ναό της Μητροπόλεως και θάβεται στο Α! Νεκροταφείο, στον οικογενειακό τους τάφο.

Πηγή:
http://www.rizospastis/
http://www.wikipedia/.
http://www.dionisakis/
http://www.facebook/.
Δήμος Ζακύνθου