Μπορείτε.....

....εκτός από τα Εφτάνησα να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μου http://hellascafe.blogspot.com και να με βρήτε στο kondennis9@gmail.com
Θα χαρώ να σας δω.

Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2009

Το Μουσείο της Ζακύνθου

Είναι πάρα πολλά τα μουσεία που παρουσιάζουν τον πνευματικό πλούτο του νησιού της Ζακύνθου και πραγματικά αξιόλογα τα εκθέματα. Όμως το κύριο μουσείο της, το μουσείο που χαρακτηρίζεται και βυζαντινό, είναι ό,τι πιο σπουδαίο έχει να επιδείξει το νησί.
Το πρωινό της 12ης Αυγούστου του 1953 τα Εφτάνησα χτυπήθηκαν από την μανία του Εγκέλαδου. Μεγάλες οι καταστροφές, ιδιαίτερα στην Ζάκυνθο και την Κεφαλονιά όπου τη μανία των σεισμών ακολούθησε η καταστρεπτική φωτιά.
Στη Ζάκυνθο ένα από τα πρώτα κτίρια που παραδόθηκαν στις φλόγες ήτανε το κτίριο Μόντε, όπου στις αίθουσές του φιλοξενούσε έναν ανεκτίμητο θησαυρό έργων του υπό διαμόρφωση νέου μουσείου της Ζακύνθου.
.
Η σκέψη να ιδρυθεί ένα μουσείο στη Ζάκυνθο, ξεκίνησε το 1882 με πρωτοβουλία του ιστοριογράφου Παν. Χιώτη όπου η πρώτη συλλογή έργων που συγκεντρώθηκε προσωρινά φιλοξενήθηκε στην Δημόσια Βιβλιοθήκη. Όμως η μικρή αυτή συλλογή θα εμπλουτισθεί με την ίδρυση το 1908 του Μουσείου Μεσαιωνικών και Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Το 1917 ο καθηγητής Νικόλαος Λαμπρόπουλος, επιμελητής του Μουσείου, θα συγκεντρώσει πολλά έργα από το Κάστρο της Ζακύνθου αλλά και από μισοερειπομένες εκκλησίες. Με την συγκέντρωση όλων αυτών των έργων όμως, ο χώρος πλέον παρουσιάζεται μικρός και φυσικά αρχίζει η αναζήτηση για κάτι πιο μεγάλο. Έτσι το 1919 ο Μητροπολίτης Ζακύνθου Διονύσιος Πλαίσας παραχωρεί τον ναό του Παντοκράτορα στην πλατεία Αγίου Μάρκου.
Φτάνοντας στα 1921 βρίσκουμε μέσα στο ναό και τις δίπλα αποθήκες να υπάρχει ένας μεγάλος αμύθητος θησαυρός από αρχαία βυζαντινά αντικείμενα, πάνω από διακόσιες εικόνες, πολλά ξυλόγλυπτα και ιερά σκεύη.
Ο βυζαντινολόγος Μανώλης Χατζηδάκης φτάνει στη Ζάκυνθο το 1952 σαν απεσταλμένος του Υπουργείου Παιδείας με σκοπό την δημιουργία του Μουσείου στο νέο χώρο όπου είναι το κίτρο του Μόντε.
Λίγες βδομάδες πριν από τους σεισμούς του 1953 με την φροντίδα του Χατζηδάκη είχε αρχίσει η διαμόρφωση των χώρων του νέου Μουσείου το οποίον όμως δεν έγινε ποτέ.
Το πρωινό της 12ης Αυγούστου του 1953 όλη η πόλη της Ζακύνθου είχε μετατραπεί σε μια απέραντη φωτιά και μαζί της και το νέο Μουσείο. Κείνην την ημέρα η καταστροφή της πόλης υπήρξε ολοκληρωτική.
Μετά τις φωτιές και για δύο συνεχείς μήνες ο Χατζηδάκης θα ηγείται των συνεργείων που μέσα από μεγάλους κινδύνους θα προσπαθούν να περισώσουν ό,τι έχει αφήσει η φωτιά. Όσα από τα πολύτιμα έργα διασώθηκαν μεταφέρθηκαν προσωρινά στον ναό του Αγίου Διονυσίου. Παρά τον πανικό και το χάος που επικρατούσε τότε στην Ζάκυνθο, ο Χατζηδάκης κατάφερε να περισώσει έναν σημαντικό αριθμό έργων. Για την ενέργειά του αυτή ο Χατζηδάκης θα ανακηρυχτεί επίτιμος δημότης από τον Δήμο Ζακύνθου.Αφού κάπως ηρεμήσουν τα πράγματα μετά από την μεγάλη συμφορά, αρχίζουν οι διαβουλεύσεις για την δημιουργία του χώρου που θα φιλοξενήσει τους θησαυρούς που έχουν διασωθεί.

Στις 24 Αυγούστου του 1960 ανήμερα της γιορτής του πολιούχου του νησιού Αγίου Διονυσίου θα γίνουν τα εγκαίνια του νέου Μουσείου που έχει χτιστεί στην πλατεία Διονυσίου Σολωμού. Πρόκειται για ένα ωραιότατο κτίριο νεοκλασικού ρυθμού που στις αίθουσές του φιλοξενεί ό,τι έχει διασωθεί από την καταστροφή.
Στους δύο ορόφους υπάρχουν τα έργα ζωγράφων της μεταβυζαντινής περιόδου καθώς επίσης και έργα επτανήσιων ζωγράφων.
Ο Μανώλης Χατζηδάκης εφρόντισε ώστε οι συλλογές που φιλοξενούνται στο μουσείο να πλουτίζονται από δωρεές αλλά και αγορές έργων. Έτσι μπορεί να πει κανείς ότι το μουσείο της Ζακύνθου είναι το πλουσιότερο μουσείο μεταβυζαντινής τέχνης στην Ελλάδα.
Τον 16ο αιώνα η εκκλησιαστική ξυλογλυπτική θα γνωρίσει στη Ζάκυνθο αλλά και γενικά στα Επτάνησα, μεγάλη άνθηση και η μακραίωνη αυτή παράδοση συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η περίοδος αυτή θα αναδείξει εξαίρετους ξυλογλύπτες τα έργα των οποίων αποτελούν έναν από τους θησαυρούς του μουσείου της Ζακύνθου. Ενδεικτικά να αναφέρουμε μερικά από τα έργα αυτά, όπως το σταυρό του Τέμπλου από τον ναό του Παντοκράτορα, ένα έργο που αποδίδεται στον καλλιτέχνη Βίκτωρα. Το τέμπλο του ιδίου ναού, έργο του δάσκαλου της ξυλογλυπτικής Άγγελου Μοσκέτη. Την Παναγία του Πάθους και σκηνές από το βίο της, ένα έργο που ανήκει στον κρητικό ζωγράφο Ανδρέα Ρίτζο.

Ακόμη, στις αίθουσες του Μουσείου φιλοξενούνται δύο ολόκληρα ξυλόγλυπτα τέμπλα των εκκλησιών του Παντοκράτορα και Αγίου Δημητρίου που σώθηκαν από τους σεισμούς. Πολύ μεγάλος ο θησαυρός του Μουσείου για να μπορέσει να περιοριστεί σ’ ένα μικρό κείμενο. Απομένει σαν ένα σημείο αναφοράς για όλους τους επισκέπτες του νησιού να περάσουν σαν για ένα προσκύνημα από τον ιστορικό αυτό χώρο. Θα είναι μια μεγάλη επιμορφωτική εμπειρία.

Ντένης Κονταρίνης

8 σχόλια:

  1. Ντένη, γεια σου,
    Εχω επισκεφτεί επανειλημμένα την Εθνική Πινακοθήκη και κάθε φορά θαυμάζω τα κατά πολύ αξιόλογα έργα εφτανήσιων ζωγράφων, της μετέπειτα Αναγέννησης, πνευματικής και καλλιτεχνικής έκφρασης.
    Παρόμοια έργα (καθώς διαβάζουμε στις τόσο ευχάριστες και εμπεριστατωμένες περιγραφές σου) στεγάζονται στο καλαίσθητο μουσείο Ζακύνθου, για το οποίο, όπως λες, ένα προσκύνημα στο χώρο αυτό, θα είναι μια επιμορφωτική εμπειρία.
    Πάντως για τη βυζαντινή τέχνη, συμμερίζομαι την άποψη, ότι είναι η υπόταξη και παραμόρφωση της τέχνης, σύμφωνα με τους βυζαντινους εκκλησιαστικούς δογματισμούς: Μία τέχνη κουκουλωμένη και αιχμάλωτη εις τους αιώνας των αιώνων, χωρίς κανένα ίχνος καλλιτεχνικής αίσθησης και φαντασίας και παραπέρα καλλιτεχνικής διάθεσης και εξέλιξης.
    Ευτυχώς που η Αναγέννηση, απελευθέρωσε το αξεπέραστο ελληνικό πνεύμα, για να συνεχίσει ο άνθρωπος χωρίς καταπιέσεις τον ελεύθερο προσδιορισμό του.
    Νάσαι καλά,
    Νίκος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ ενδιαφέρον το θέμα σου σιορ Κονταρίνη μου και με τόσο ελκυστικό τρόπο που το περιέγραψες, θα γίνεις η μοναδική αιτία που θα επισκεφθώ το μουσείο όταν θα πάω στη Ζάκυνθο. Για τις αισθητικές απόψεις του Νίκου συμφωνώ , αφού είμαι υπέρ της διαρκούς ροής των πραγμάτων. Μόνο που θα διαφωνήσω ότι οι βυζαντινή αγιογραφία εντάσσεται στο αθάνατο ελληνικό (ΚΛΑΣΙΚΟ) πνεύμα. Η κλασική αρχαιότητα ήταν πάντα ανοιχτή σε κάθε επίδραση. Η γνώση ήταν σαν φως που τους φώτιζε όλους και όχι όπως π.χ. στην Αίγυπτο όπου η γνώση ήταν μόνο για τους ιερείς των διαφόρων Θεών και Θεαινών και για το λαό η εξαθλίωση. Το ελληνικό αρχαίο (κλασικό ) πνεύμα είναι μέχρι σήμερα σε πολλά σημεία του πράγματι αξεπέραστο. Συχνά πολλοί φιλόσοφοι και συγγραφείς (Όπως ο Γκαίτε) εξέφρασαν δημόσια την "αγανάκτησή" τους όταν διαπίστωσαν ότι μια ιδέα ή μια φιλοσοφική αρχή που είχαν διατυπώσει, είχε ήδη ειπωθεί από τους αρχαίους Έλληνες...Η φιλοσοφία, το θέατρο, η ποίηση και οι επιστήμες στην αρχαία Ελλάδα είχαν φτάσει δυσανάλογα ψηλά για την εποχή τους. Πολλές από τις ιδέες τους τις επικαλούμαστε και σήμερα σαν φρέσκες. Τώρα βέβαια η βυζαντινή αγιογραφία δεν έχει καμιά σχέση με το αρχαίο κλασικό ελληνικό πνεύμα ούτε φυσικά και ο χριστιανισμός. Η μόνη σχέση που υπάρχει μεταξύ αρχαίας Ελλάδας και ορθόδοξου χριστιανισμού είναι τα όσα δάνεια πήρε η Εκκλησία από την Αρχαία Ελληνική Γραμματεία (Γλώσσα, μίμηση της τραγωδίας- Μεγάλη εβδομάδα- χορός- πρόσωπα κορυφαίος- ταύτιση των Αγίων με αρχαίους Θεούς, π.χ. Ποσειδώνας-Άγιος Νικόλαος, Άρης- Αγιος Γεώργιος, κ.λ.π.κ.λ.π. Τα δάνεια αυτά βοήθησαν τη θρησκεία να εμπλουτιστεί από τη φτώχεια της, να εκφρασθεί στους πιστούς αλλά και να αποβάλλει μερικώς και τον σκοτεινό εβραϊσμό. Αν τώρα η βυζαντινή αγιογραφία παρέμεινε αμετακίνητη διαμέσου των αιώνων, αυτό οφείλεται στις δογματικές αγκυλώσεις της Ορθοδοξίας, που το δικαιολογεί πάλι με δογματικά επιχειρήματα. Εγώ πάντως θα επισκεφθώ το μουσείο για να δώ αυτό που εκφράζουν οι εικόνες, δηλαδή την θρησκευτική πνευματικότητα. (Spirituality).
    Συγγνώμη για το σεντόνι.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Καλημέρα αγαπητέ μου Νίκο.
    Με πρόλαβε ο Φαίδων στην απάντηση.
    Συμμερίζομαι τις απόψεις σου, μπορεί η τέχνη αυτή να κινήθηκε μέσα σε καθαρά θρησκευτικά πλαίσια όμως δεν μπορούμε να αρνηθούμε το μεγαλείο της βυζαντινής τέχνης.
    Νάσαι καλά
    Ντένης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αγαπητέ μου Φαίδων
    Σ΄ευχαριστώ γιά την επίσκεψη και γιά την απάντησή σου στον φίλο Νίκο
    Οι απόψεις σου με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο.
    Νάσαι καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ντένη, τι να σου πω για το "Φιόρο του Λεβάντε" αυτά που γράφεις είναι αξιοπρόσεκτα, αλλά θα ήθελα να προσθέσω ότι έχω στην κατοχή μου μια φωτογραφία με την επωυμία
    ΣΟΛΩΜΟΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΤΟΞΥΔΗΣ

    Σημαία των Ηνωμένων Πολιτειών των Ιονίων Νήσων, (United states of the Ionian Islands)Πρόκετε για αυθεντική σημαία των Βρετανικών αρχών της Ζακυνθου, που ανήκε στην οικογένεια Σάρτζιντ (Sargint) τη σημαία κρατάει ο Αγγλοζακυνθινός φίλος μου Ριχάρδος Σαρτζιντ στο σπίτι του στο Λονδίνο όπου εγκαταστάθηκε μετά την ολέθρια σεισμόπυρκαγιά, όπως λέει ο Ντίνος Κονόμος 1953. Τη σημαία αγόρασα γύρω στα 1954-55 για λογαριασμό του φίλου μου Δ. Γ. Γράτσου και υποθέτω θα βρίσκεται στην κατοχή των κληρονόμων του.
    Η σημαία του Ιονικού κράτους, ή της Επτανήσου Πολιτείας που προγήθηκε των Ηνωμένων Πολιτειών των Ιονίων Νήσων, έχει ενσωματοθεί στην αγγλική σημαία (Union Jack) σε κάμπο μπλε.

    Ντένη είναι αυτά μόνο που ξέρω για Ζάκυνθο.

    Χαιρετώ
    Γαβριήλ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Απομένει κ. Κονταρίνη να επισκεφτούμε το Μουσείο σα μας βγάλει το ταξίδι στη Ζάκυνθο.
    Κάθε φορά που επισκέπτομαι τα Εφτάνησα και διαβάζω τις αναρτήσεις σας είναι σα να ανοίγω μια εγκυκλοπαίδεια.
    Τους χαιρετισμούς μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Φίλε Γαβρίλη.
    Η Ζάκυνθος είναι απέναντί μας. Τα κοκόρια μας ακούγονται. Να πεταχτείς μέχρι εκεί καμμιά φορά.
    Όσο γιά τη σημαία πολύ ενδιαφέροντα όλα. Θα τα πούμε το σάββατο.
    Νάσαι καλά
    Ντένης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αγαπητή μου Μαριάνθη.
    Σ΄ευχαριστώ γιά τα καλά σου λόγια. Πάντα σου με την γλυκιά κουβέντα στα χείλια.
    Σαν πας στη Ζάκυνθο έχει πάρα πολλά που θα πρέπει να επισκευτείς. Κι΄ειλικρινά δεν πρόκειται να απαγοητευτείς.
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή