Μπορείτε.....

....εκτός από τα Εφτάνησα να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μου http://hellascafe.blogspot.com και να με βρήτε στο kondennis9@gmail.com
Θα χαρώ να σας δω.

Τετάρτη 21 Δεκεμβρίου 2011

Κεφαλονίτικα έθιμα του Δωδεκαημέρου.

Από τον αγαπητό Παναγή Μοσχονά, ιδιοκτήτη του βιβλιοπωλείου ΚΥΒΟΣ στο Αργοστόλι, έλαβα πέρυσι ένα βιβλίο, δώρο, με τον πάρα πάνω τίτλο. Επειδή όμως το έλαβα αφού είχαν περάσει οι γιορτές δεν το παρουσίασα. Το παρουσιάζω φέτος. Είναι ένα αξιόλογο βιβλίο – άλμπουμ, που καταγράφει τα κυριώτερα έθιμα του νησιού από τα παλιά τα χρόνια. Μεταφέρω σήμερα εδώ μερικά αποσπάσματα του βιβλίου και ευχαριστώ για άλλη μια φορά τον Παναγή Μοσχονά για το δώρο του.



Να σημειώσω ότι τα κείμενα είναι του Γεράσιμου Σωτ. Γαλανού και έκδοση του ΑΙΓΙΑΛΟΥ.


Τι είναι το Δωδεκαήμερο.





Δωδεκαήμερο ονομάζουμε τις 12 ημέρες που ξεκινούν από την εορτή των Χριστουγέννων, έως και την παραμονή των Θεοφανείων. Συνεπώς μέσα στο Δωδεκαήμερο περιλαμβάνονται και οι τρεις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης, οι λεγόμενες – σύμφωνα με το λαό μας – τρανές.

Το δέντρο των Χριστουγέννων.

Στην Ελλάδα, τα παλιά χρόνια, η Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση των σπιτιών γινότανε με κλαδιά από καταπράσινα και αειθαλή δέντρα.
Τα κλαδιά ήσαν τοποθετημένα σε βάζα ή σε μεγάλα ανθοδοχεία.
Σύμφωνα με την παράδοση, το Χριστουγεννιάτικο δέντρο έκανε την εμφάνησή του στα 1534 στην Αλσατία
Ως έθιμο, στην Ελλάδα, το Χριστουγεννιάτικο έλατο ήλθε από τους Βαυαρούς, στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα. Από εκεί πέρασε στο Ναύπλιο και έπειτα στην Αθήνα.
Στην Κεφαλονιά, που το κυπαρίσσι κατέχει σημαντική θέση στη χλωρίδα, έμπαινε στα σπίτια σ΄αυτές τις γιορτές του Χριστού μας.

Τα κάλαντα των Χριστουγέννων.

Τα κάλαντα στην Κεφαλονιά, ιδιαίτερα τα Πρωτοχρονιάτικα, ποκίλουν στα ευχετήρια λόγια τους από τόπο σε τόπο.
Προσεισμικά, (1953) στο Αργοστόλι έβγαιναν και οι μεγάλοι και “τα έλεγαν” με κιθάρες, βιολί και μαντολίνο. Γύριζαν όλη νύχτα στα σπίτια και κανόνιζαν να ξημερωθούν στο σπίτι του Δεσπότη.
Ξύπνα Πανιερώτατε να πας στην εκκλησία
που σε προσμένουν οι Άγγελοι, ν΄αρχίσεις λειτουργία.

Η κουλούρα της γωνιάς.


Ωραίο και ξεχασμένο έθιμο στην Κεφαλονιά, με αρχαιοελληνικές ρίζες και μάλιστα “προς την αρχαία λατρεία της Εστίας”.







To βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων μαζεύονταν η οικογένεια γύρω από τη φωτιά την οποία είχαν ανάψει με τρία κούτσουρα. Ξύλο εληάς, για τη σοδειά του λαδιού, από αμπέλι, το λεγόμενο κούρβουλο, για τη σοδειά του κρασιού και από σκίνο για να διώχνει τα δαιμονικά. Η μητέρα έφερνε την κουλούρα. Ο πατέρας τη χάραζε σε κομμάτια, όσα και τα άτομα του σπιτιού, μετά έπερνε λάδι και κρασί και τα έριχνε στραυρωτά στη φωτιά μέσα από την τρύπα της κουλούρας, ψέλλνοντας το Απολυτίκιο των Χριστουγέννων.

Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.


Από την παραμονή της Πρωτοχρονιάς έβγαιναν μικροί και μεγάλοι με κιθάρες και έλεγαν τα κάλαντα
Στο Αργοστόλι έλεγαν τα γνωστά ,
Κάνω λοιπόν αρχή καλή επαίνους να συνθέσω
Τον Άγιο Βασίλειο δια να επαινέσω.
Τα παινέματα που ακολουθούσαν ήσαν πολλά, για να εγκωμιάσουν τον αφέντη – σπιτονοικοκύρη και να τους δώσει μεγάλο φιλοδώρημα.
Με τρία γράμματα χρυσά γράφεται τ΄όνομά σου
Γερασιμάκη αφέντη μου, καλησπερίσματά σου.






Στη Σάμη λένε.



Παίρνουν νερό ραντίζονται, ραντίζουν και τη βάγια
Και παίρνει η βάγια το κερί και φέγγει απάνου κάτου
Και φέγγει στα καντήλια του, του πολυχρονεμένου.



Στην περιοχή της Θηνειάς οι τραγουδιστές ήσαν πιό απαιτητικοί.



Δώστε μας βασιλόπιττα, δώστε μας και το γάλα,
Δώστε μας και το μποναμά κι΄εμείς δεν θέλουμε άλλα.
Ό.τι είναι νόμος δώσετε κι΄αλλού θε να τα πούμε
Κι΄οι όμορφες της γειτονιάς όλες μας καρτερούνε.


Τα Ληξουριώτικα κάλαντα είναι διαφορετικά στα λόγια, ενώ η μουσική είναι περίπου η ίδια.

Άγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης ξημερώνει
Ο μήνας που μας έρχεται το χρόνο φανερώνει.
Τραλαλαλα....λαλαλα.
Εκοίταξα τον ουρανό κι΄είδα σταυρό στη μέση,
Κι΄απ΄όλα τα ονόματα Γεράσιμος μ΄αρέσει.



Έχουν μείνει ονομαστά τα κάλαντα στο Ληξούρι από τον Παλούκη
( Παναγή Καγκελάρη ) που τα έλεγε με τρόπο μοναδικό και με συνοδεία την κιθάρα του.

Πρωτοχρονιάτικα παλιά κάλαντα της περιοχής της Ανωγής Παλικής.

Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά κι΄αρχή του Γεναρίου
Αύριο ξημερώνεται τ΄Αγίου Βασιλείου.
Εκοίταξα τον ουρανό και είδα δυό λαμπάδες
Και με το καλησπέρισμα καλές σας εορτάδες.

Είναι γεγονός πως τα κάλαντα της κεφαλονιάς έχουν μιαν πανελλήνια καταβολή και μάλιστα βυζαντινή. Τόσο στην περιοχή της Ερίσσου όσο και της Παλικής και των Πρόννων, τα κάλαντα παρουσιάζουν κάποιες στιχουργικές παραλλαγές αλλά κινούνται και εξελίσουν την υπόθεσή τους πάνω στο ίδιο θέμα.

Όμως είπαμε πολλά για σήμερα. Αφήνω τα υπόλοιπα και εξ΄ίσου ενδιαφέροντα για την επόμενη εβδομάδα για να καλωσορίσουμε τον καινούργιο χρόνο.

26 σχόλια:

  1. Ομολογουμένως έχουμε πολύ ιδιαίτερα εθιμα και ιδιαίτερο τελετουργικό.
    Μ αρέσει να κρατάμε τα έθιμα που μάθαμε παιδιά,έχουν μια συνέχεια με τις ρίζες μας,όπως εμείς αύριο(απόψε 24/12) βράδυ που κόβουμε τη Κουλούρα κι όχι την Πρωτοχρονιά όπως η υπόλοιπη Ελλάδα!
    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ εύχομαι Με Υγεία, ΧΑΡΑ και ο,τι ποθεί η καρδιά σου!
    Καλές Γιορτές αν και θα τα λέμε
    Την ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ ΠΑΝΤΑ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ΤΙ ΩΡΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ!! ΤΙ ΩΡΑΙΑ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΚΑΙ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΓΙΑ ΜΕΝΑ ΠΟΛΥ.
    ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΚΑΛΑ ΚΥΡΙΕ ΝΤΕΝΗ ΓΙΑ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ. ΑΞΙΟΛΟΓΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ.
    ΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΜΕ ΓΑΛΗΝΗ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ντένη μας,
    Ευχαριστώ και για το "η-μέϊλ" σου!

    ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΣ ΠΟΛΛΑ,
    Φίλε μας.

    Με την αγάπη μας,
    Υιώτα-Δημήτρης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλές γιορτές γεμάτες αγάπη χαρά και υγεία!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Ας είναι, Ντένη, τούτες οι "τρανές γιορτές" γεμάτες με το συναίσθημα εκείνο που μας χαρίζει η Αγάπη!

    Σε σένα και την οικογένειά σου εύχομαι τα καλύτερα... εσύ διαλέγεις!

    Με την καλημέρα μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Aγαπητέ φίλε,

    Εγκάρδιες ευχές σε εσένα και
    την οικογένειά σου.

    Είθε η μικρή ανάπαυλα των γιορτών να σας χαρίσει γαλήνη και μικρές χαρούμενες καθημερινές στιγμές που τόσο μας είναι απαραίτητες και μας ανατροφοδοτούν στους χαλεπούς καιρούς μας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. χρονια πολλα με υγεια,πολυ αγαπη και αμετρητη αισιοδοξια και δημιουργικοτητα.
    misirlou & maria

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. καλά Χριστούγεννα και πολλές ευχές :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ντέμη μου ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ σε σένα και την οικογένειά σου!! Να είστε πάντα καλά, να χαίρεστε για πολλά χρόνια τις γιορτινές μέρες μαζί, με αγάπη.
    Πολύ σε ευχαριστώ για αυτήν εδώ την ανάρτηση. Την διάβασα με μεγάλο ενδιαφέρον και ενθουσιασμό. Μου αρέσει τόσο πολύ, να μαθαίνω για την παράδοσή μας, εννοώ του ευρύτερου Ελλαδικού χώρου.
    Στο σχολείο φέτος, έμαθα στα παιδιά κάλαντα από διάφορα μέρη της Ελλάδας, και εστιάσαμε, εκτός από τα Αθηναϊκά που είναι πασίγνωστα, στα Κερκυραϊκά, τα Κρητικά, και τα Κυπριακά -της ιδιαίτερης πατρίδας μου-. Αυτά σας τα είπα και μέσα από το ιστολόγιό μου.
    ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ.
    Με την ΑΓΑΠΗ μου.
    Υ.Γ.
    Θελώ εδώ και πολλές μέρες να έρθω, αλλά δεν μπορούσα με τίποτα να σε βρω, γιατί στο ιστολόγιό μου, σχολιάζεις σαν ανώνυμος. Τώρα ήρθα από το ιστολόγιο της αγαπητής "Αστοριανής". Σε έψαξα και σε βρήκα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Καλή μου και αγαπητή μου ΧΑΡΑ
    Χρόνια σου πολλά. Συμφωνώ ότι θα πρέπει να τηρούμε τα έθιμά μας διότι αυτά είναι που μας κρατούν δεμένους με τις ρίζες μας. Αυτό προσπαθούμε κι΄εμείς εδώ στην ξενητιά μας. Για να μην αποκοπούμε από την πατρίδα μας. και τα καταφέρνουμε.
    Νάσαι καλά καλή μου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Καλή σου μέρα αγαπητή μου Μαριάνθη.
    Χρόνια σου πολλά. Χρόνια πολλά σε σένα και την οικογένειά σου.
    Χαίρομαι που σου αρέσει η ανάρτηση. Μια προσπάθεια να μην ξεφύγουμε από τις ρίζες μας.
    Και συνεχίζουμε.
    Νάσαι πάντα καλά.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλημέρα αγαπητοί μου Υιώτα κα Δημήτρη.
    Ευχαριστώ για την επίσκεψη και τις ευχές.
    Και του χρόνου να είμαστε καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Χρόνια πολλά και σε σένα αγαπητή μου Ξανθή
    Σ΄ευχαριστώ για την επίσκεψη και τις ευχές.
    Και του χρόνου να είμαστε καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Όμορφες οι ευχές σου αγαπητέ μου Μηθυμναίε, οι τρανές γιορτές μας να είναι γεμάτες αγάπη. Είναι κάτι τούτο το συναίσθημα που τόσο πολύ χρειάζεται η κοινωνία μας σήμερα.
    Μακάρι η ευχή σου να γίνει μια πραγματικότητα.
    Νάσαι καλά φίλε μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Σ΄ευχαριστώ για τις ευχές σου καλέ μου φίλε Ευρυτάνα Ιχνηλάτη.
    Εύχομαι και σε σένα ό,τι πιό ωραίο, όμορφο και καλό για τούτες τις Άγιες μέρες.
    Νάσαι καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Καλημέρα αγαπητές μου Misirlou και Maria.
    Ευχαριστώ πολύ για τις ευχές σας.
    Να ευχηθώ και σε σας ό,τι καλύτερο επιθυμείτε.
    Ευχαριστώ και για την επίσκεψη στα Εφτάνησα και ελπίζω να έρχεστε τακτικά.
    Νάσται πάντα καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. Αγαπητή μου Effie t
    Σ΄ευχαριστώ για την επίσκεψη στα Εφτάνησα και τις ευχές σου. Και από μένα χρόνια σου πολλά και νάσαι πάντα καλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. Ροδούλα μου καλή μου καλημέρα από την ξενητιά μου
    Χαίρομαι που η ανάρτηση σου άρεσε τόσο πολύ. Αυτά τα έθιμα είναι που μας δένουν με τις ρίζες μας και μας γεμίζουν τη ζωή μας.
    Πέρασα από το μπλογκ σου και σου άφησα τον κωδικό μου για να με βρίσκεις με ένα κλικ.
    Χρόνια σου πολλά και να είμαστε καλά και του χρόνου

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. Χρόνια Πολλά Ντένη. ΠΟλύ ενδιαφέρουσα η ανάρτηση. Να είστε καλά και με υγεία και ευτυχία ο καινούριος χρόνος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Χρόνια Πολλά Ντένη
    Όμορφες Γιορτές να περάσεις!
    Σε ευχαριστώ για τις ευχές!
    Ωραία ανάρτηση!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Καλησπέρα Γιώτα.
    Σ΄ευχαριστώ για την επίσκεψη και τις ευχές σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  22. Aγαπητή μου Evanescence καλησπέρα.
    Καλοδεχούμενη πάντοτε στα Εφτάνησα.
    Χαίρομαι που σου άρεσε η ανάρτηση. Θα ακολουθήσει και δεύτερη.
    Ευχαριστώ για τις ευχές και εύχομαι κι σε σένα να περάσεις όμορφα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  23. Σ΄ευχαριστώ αγαπητή μου Κική
    Να ευχηθώ και σε σένα και την οικογένειά σου με υγεία και ευτυχία ο καινούργιος χρόνος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  24. Καλοί μου και αγαπητοί μου Υιώτα και Δημήτρη.
    Χρόνια πολλά και από μένα και την οικογένειά μου
    Καλή χρονιά σε όλους σας.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  25. Να είσαστε όλοι καλά!!

    Καλά Χριστούγεννα! :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή