Kεφαλονίτικα έθιμα του Δωδεκαήμερου.

Μέρος Δεύτερο.
Πρωτοχρονιά στην Κεφαλονιά.
Ελάτε να γνωρίσουμε σήμερα, τα πρωτοχρονιάτικα έθιμα στο νησί της Κεφαλονιάς. Θα κάνουμε ένα ταξίδι σε χρόνια περασμένα που όμως αξίζει τόσα πολλά.
Κατ΄αρχάς να δούμε πως υποδέχονταν οι παλαιότεροι την Πρωτοχρονιά στο Αργοστόλι και στο Ληξούρι.

Στην αγορά, έξω από τα καταστήματα στήνονταν πάγκοι, όπου επάνω είχαν τάβλες με παστέλι και λοταρίες-τόμπολες.
Τα πιό παλιά χρόνια κοντά στο μεσημέρι της παραμονής της Πρωτοχρονιάς χτυπούσαν οι καμπάνες χαρμόσυνα και τότες άρχιζαν οι ευχές μεταξύ των ανθρώπων. “Καλή σου αποκοπή, καλός σου χρόνος” και άλλες ευχές. Σύμφωνα με το έθιμο, ο καινούργιος χρόνος έπρεπε να σε βρει χαρούμενο, γελαστό, κεφάτο και...ξύπνιο.
Πολλοί είχαν προμηθευτεί τριζονάκια και κόρνους, που με αυτά έκαναν θόρυβο για να ξεσηκώσουν τον κόσμο και να υποδεχτεί το νέο έτος χωρίς να κοιμάται.
Το έθιμο με τους θορύβους έρχεται από τα αρχαία Ρωμαϊκά χρόνια, πέρασε στα Βυζαντινά και αργότερα έγινε γνωστό στην Ευρώπη και στον τόπο μας.

Ανήμερα την Πρωτοχρονιά.
Την πρώτη ημέρα του νέου έτους πολλοί πηγαίνουν στην εκκλησιά για να παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία της ημέρας, λόγω της εορτής του Αγίου Βασιλείου.
Ο κάθε νοικοκύρης είχε την αγωνία ποιός θα του κάνει “ποδαρικό,”ποιός θα μπει πρώτος στο σπίτι του για να πάει καλά η χρονιά.
Ο Αλληλοραντισμός.
Σύμφωνα με το έθιμο αυτό, κάποιοι είχαν μικρές ψεκαστήρες, που ήταν γεμάτες με άρωμα. Κάνοντας βόλτα στο Λιθόστρωτο ή στο δρόμο, την ώρα που συναντούσαν πρόσωπο της συμπάθειάς τους πίεζαν το ψεκαστηράκι και του εκτόξευαν άρωμα. Βέβαια γινόταν πιό γοητευτική η ρίψη όταν στόχευαν το αντίθετο φύλλο και μάτια ερωτευμένα.
Το έθιμο έχει αναβιώσει στις μέρες μας στο Αργοστόλι αλλά με περιορισμένη έκταση.

Η Αγιοβασιλίτσα ή βασιλίτσα, το πρωτοχρονιάτικο ψωμί.
Η Αγιοβασιλίτσα είναι το ψωμί που στολίζει το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι στην Κεφαλονιά. Έχει πάρει το όνομά της από τη γιορτή της ημέρας. Ο παλαιός τύπος ήταν μια στρογγυλή κουλούρα, την οποία σφράγιζε ένας σταυρός με βυζαντινό τύπο.

Το φαγητό της Πρωτοχρονιάς.
Το φαγητό της πρώτης ημέρας του χρόνου στην Κεφαλονιά ήταν

“η Πουτρίδα” Γινόταν με χοιρινό κρέας, με κάβολε (κουνουπίδι) ή λάχανο, στην κατρσαρόλα.

Το ρόδι
Το ρόδι, από τα παλιά χρόνια, θεωρείται το σύμβολο της αφθονίας. Στη Κεφαλονιά, το σπάσιμο του ροδιού γίνεται στο κατώφλι της κυρίας πόρτας του σπιτιού. Αυτός που σπάει το ρόδι λέει την ευχή.“Όσα σπυριά έχει το ρόδι τόσα καλά να έλθουν στο σπίτι αυτό τούτο το χρόνο”

Η αγριοκρεμμύδα.
Στα παλιότερα χρόνια, την παραμονή των Χριστουγέννων έβγαιναν οι χωρικοί με τα γαϊδουράκια τους και πουλούσαν μυρσίνες, ελατόκλαρα και αγριοκρεμμύδες. Ήταν απαραίτητος ο στολισμός του σπιτιού με αυτές τις πρασινάδες για όλη τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου.
Η αγριοκρεμμύδα θεωρείται έμβλημα του χρόνου επειδή χωρίς να ξαναφυτευτεί βγάζει μόνη της φύλλα. Η πρόληψη για τη δύναμη της αγριοκρεμμύδας έρχεται από την αρχαιότητα.

Η Τόμπολα.
Το έθιμο της τόμπολας είναι πολύ παλιό. Έρχεται από τα χρόνια της ενετικής κυριαρχίας στην Κεφαλονιά.Διατηρείται στο Ληξούρι και μάλιστα συμμετέχει στη διαδικασία του πολύς κόσμος. Γίνεται στο Δημοτικό Μέγαρο και μάλιστα γεμίζει η σάλα του από κόσμο που περιμένει να παίξει τόμπολα και να κερδίσει.
Η τόμπολα γίνεται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς για να δοκιμάσουν οι τολμηροί την τύχη τους.
Όταν κάποιος συμπληρώσει μια στήλη από κατάλληλους αριθμούς,

“το φωνάζει” και τότε είναι που κερδίζει “τσικουϊντα” Αν καταφέρει να συμπληρώσει όλες τις στήλες με τους αριθμούς που πέφτουν στη λοταρία τότε “έκανε τόμπολα” και κέρδισε.

Αυτά για τα πρωτοχρονιάτικα της Κεφαλονιάς και θα κλείσουμε την ερχόμενη εβδομάδα με τα έθιμα της μεγάλης γιορτής των Θεοφανείων.

Κεφαλονίτικα έθιμα του Δωδεκαημέρου.

Από τον αγαπητό Παναγή Μοσχονά, ιδιοκτήτη του βιβλιοπωλείου ΚΥΒΟΣ στο Αργοστόλι, έλαβα πέρυσι ένα βιβλίο, δώρο, με τον πάρα πάνω τίτλο. Επειδή όμως το έλαβα αφού είχαν περάσει οι γιορτές δεν το παρουσίασα. Το παρουσιάζω φέτος. Είναι ένα αξιόλογο βιβλίο – άλμπουμ, που καταγράφει τα κυριώτερα έθιμα του νησιού από τα παλιά τα χρόνια. Μεταφέρω σήμερα εδώ μερικά αποσπάσματα του βιβλίου και ευχαριστώ για άλλη μια φορά τον Παναγή Μοσχονά για το δώρο του.

Να σημειώσω ότι τα κείμενα είναι του Γεράσιμου Σωτ. Γαλανού και έκδοση του ΑΙΓΙΑΛΟΥ.


Τι είναι το Δωδεκαήμερο.

Δωδεκαήμερο ονομάζουμε τις 12 ημέρες που ξεκινούν από την εορτή των Χριστουγέννων, έως και την παραμονή των Θεοφανείων. Συνεπώς μέσα στο Δωδεκαήμερο περιλαμβάνονται και οι τρεις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης, οι λεγόμενες – σύμφωνα με το λαό μας – τρανές.

Το δέντρο των Χριστουγέννων.

Στην Ελλάδα, τα παλιά χρόνια, η Χριστουγεννιάτικη διακόσμηση των σπιτιών γινότανε με κλαδιά από καταπράσινα και αειθαλή δέντρα.
Τα κλαδιά ήσαν τοποθετημένα σε βάζα ή σε μεγάλα ανθοδοχεία.
Σύμφωνα με την παράδοση, το Χριστουγεννιάτικο δέντρο έκανε την εμφάνησή του στα 1534 στην Αλσατία
Ως έθιμο, στην Ελλάδα, το Χριστουγεννιάτικο έλατο ήλθε από τους Βαυαρούς, στα ανάκτορα του βασιλιά Όθωνα. Από εκεί πέρασε στο Ναύπλιο και έπειτα στην Αθήνα.
Στην Κεφαλονιά, που το κυπαρίσσι κατέχει σημαντική θέση στη χλωρίδα, έμπαινε στα σπίτια σ΄αυτές τις γιορτές του Χριστού μας.

Τα κάλαντα των Χριστουγέννων.

Τα κάλαντα στην Κεφαλονιά, ιδιαίτερα τα Πρωτοχρονιάτικα, ποκίλουν στα ευχετήρια λόγια τους από τόπο σε τόπο.
Προσεισμικά, (1953) στο Αργοστόλι έβγαιναν και οι μεγάλοι και “τα έλεγαν” με κιθάρες, βιολί και μαντολίνο. Γύριζαν όλη νύχτα στα σπίτια και κανόνιζαν να ξημερωθούν στο σπίτι του Δεσπότη.
Ξύπνα Πανιερώτατε να πας στην εκκλησία
που σε προσμένουν οι Άγγελοι, ν΄αρχίσεις λειτουργία.

Η κουλούρα της γωνιάς.

Ωραίο και ξεχασμένο έθιμο στην Κεφαλονιά, με αρχαιοελληνικές ρίζες και μάλιστα “προς την αρχαία λατρεία της Εστίας”.

To βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων μαζεύονταν η οικογένεια γύρω από τη φωτιά την οποία είχαν ανάψει με τρία κούτσουρα. Ξύλο εληάς, για τη σοδειά του λαδιού, από αμπέλι, το λεγόμενο κούρβουλο, για τη σοδειά του κρασιού και από σκίνο για να διώχνει τα δαιμονικά. Η μητέρα έφερνε την κουλούρα. Ο πατέρας τη χάραζε σε κομμάτια, όσα και τα άτομα του σπιτιού, μετά έπερνε λάδι και κρασί και τα έριχνε στραυρωτά στη φωτιά μέσα από την τρύπα της κουλούρας, ψέλλνοντας το Απολυτίκιο των Χριστουγέννων.

Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς.

Από την παραμονή της Πρωτοχρονιάς έβγαιναν μικροί και μεγάλοι με κιθάρες και έλεγαν τα κάλαντα
Στο Αργοστόλι έλεγαν τα γνωστά ,
Κάνω λοιπόν αρχή καλή επαίνους να συνθέσω
Τον Άγιο Βασίλειο δια να επαινέσω.
Τα παινέματα που ακολουθούσαν ήσαν πολλά, για να εγκωμιάσουν τον αφέντη – σπιτονοικοκύρη και να τους δώσει μεγάλο φιλοδώρημα.
Με τρία γράμματα χρυσά γράφεται τ΄όνομά σου
Γερασιμάκη αφέντη μου, καλησπερίσματά σου.





Στη Σάμη λένε.



Παίρνουν νερό ραντίζονται, ραντίζουν και τη βάγια
Και παίρνει η βάγια το κερί και φέγγει απάνου κάτου
Και φέγγει στα καντήλια του, του πολυχρονεμένου.



Στην περιοχή της Θηνειάς οι τραγουδιστές ήσαν πιό απαιτητικοί.



Δώστε μας βασιλόπιττα, δώστε μας και το γάλα,
Δώστε μας και το μποναμά κι΄εμείς δεν θέλουμε άλλα.
Ό.τι είναι νόμος δώσετε κι΄αλλού θε να τα πούμε
Κι΄οι όμορφες της γειτονιάς όλες μας καρτερούνε.


Τα Ληξουριώτικα κάλαντα είναι διαφορετικά στα λόγια, ενώ η μουσική είναι περίπου η ίδια.

Άγιος Βασίλης έρχεται, Γενάρης ξημερώνει
Ο μήνας που μας έρχεται το χρόνο φανερώνει.
Τραλαλαλα....λαλαλα.
Εκοίταξα τον ουρανό κι΄είδα σταυρό στη μέση,
Κι΄απ΄όλα τα ονόματα Γεράσιμος μ΄αρέσει.



Έχουν μείνει ονομαστά τα κάλαντα στο Ληξούρι από τον Παλούκη
( Παναγή Καγκελάρη ) που τα έλεγε με τρόπο μοναδικό και με συνοδεία την κιθάρα του.

Πρωτοχρονιάτικα παλιά κάλαντα της περιοχής της Ανωγής Παλικής.

Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά κι΄αρχή του Γεναρίου
Αύριο ξημερώνεται τ΄Αγίου Βασιλείου.
Εκοίταξα τον ουρανό και είδα δυό λαμπάδες
Και με το καλησπέρισμα καλές σας εορτάδες.

Είναι γεγονός πως τα κάλαντα της κεφαλονιάς έχουν μιαν πανελλήνια καταβολή και μάλιστα βυζαντινή. Τόσο στην περιοχή της Ερίσσου όσο και της Παλικής και των Πρόννων, τα κάλαντα παρουσιάζουν κάποιες στιχουργικές παραλλαγές αλλά κινούνται και εξελίσουν την υπόθεσή τους πάνω στο ίδιο θέμα.

Όμως είπαμε πολλά για σήμερα. Αφήνω τα υπόλοιπα και εξ΄ίσου ενδιαφέροντα για την επόμενη εβδομάδα για να καλωσορίσουμε τον καινούργιο χρόνο.

Άγιος Διονύσιος

Πολιούχος της Ζακύνθου. “Ο Άγιος της συγνώμης”

Με το όνομα Δραγανίγος ή Γραδενίγος Σιγούρος γεννήθηκε στο χωριό Αιγιαλός της Ζακύνθου το 1547 ένα αγόρι που έμελε μετά από χρόνια να ανακηρυχθεί Άγιος και να γίνει ο πολιούχος και προστάτης του νησιού Άγιος Διονύσιος.
Πατέρας του ο Μώκιος Σιγούρος με αριστοκρατικό αξίωμα που απέκτησε από τους Ενετούς για την συμμετοχή του στους πολέμους εναντίον των Τούρκων και μητέρα του η Παυλίνα.
Εύπορη η οικογένεια του νεαρού Δραγανίγου μπορούσε να του προσφέρει την ανάλογη μόρφωση που άρμοζε στα αρχοντόπουλα εκείνης της εποχής. Έτσι οι γονείς του προσέλαβαν τον γνωστό δάσκαλο της τότε εποχής, τον Καιροφυλά, ο οποίος εδίδαξε στον νεαρό όχι μόνο την εγκυκλοπαιδική παιδεία αλλά και «εκκλησιαστικά γράμματα» Μάλιστα από μια επιστολή η οποία έχει διασωθεί και που αναφερόταν στον Ιωάννη τον Θεολόγο, επιβεβαιώνεται η μεγάλη θεολογική μόρφωση που είχε αποκτήσει. Και μάλιστα τόσο μεγάλη ήταν η μόρφωση που είχε αποκτήσει ο νεαρός Δραγανίγος ώστε εκτός της ελληνικής μιλούσε άριστα την ιταλική αλλά είχε και εξαιρετικό χειρισμό της αρχαίας ελληνικής και λατινικής γλώσσας.
Από μικρή ηλικία είχε φανεί η κλίση του να ακολουθήσει το μοναχικό σχήμα αφού παρ’ όλα τα πλούτη του ακολουθούσε αυστηρά ασκητικό βίο βασισμένον πάνω στους κανόνες της πατερικής Θεολογίας.
Στην ηλικία των είκοσι χρόνων αποφασίζει να πάρει το μοναχικό σχήμα. Πριν όμως αναχωρήσει αφήνει δωρεά όλη την πατρική περιουσία στον αδελφό του Κωνσταντίνο με την ευθύνη να αναλάβει την αποκατάσταση της αδελφής των Σιγούρας. Μετά από αυτά κλείνεται στη Μονή Στροφάδων όπου γίνεται μοναχός με το όνομα Δανιήλ.

Εκεί, στη Μονή των Στροφάδων θα αφοσοιωθεί στη θρησκεία και θα έχει τον ασκητικό βίο, που τόσο ποθούσε ενώ παράλληλα θα αφιερώσει το χρόνο του στην προσευχή και τη μελέτη των Γραφών. Μάλιστα πολύ σύντομα φάνηκε η πνευματική του πρόοδος ώστε σε δύο χρόνια να γίνει ο ηγούμενος της Μονής.
Μετά από έναν χρόνο ο επίσκοπος Κεφαληνίας και Ζακύνθου, Θεόφιλος, θα αποφασίσει να τον χρήσει ιερέα, παρ’ όλες της αντηρρήσεις του Διονυσίου λόγω της βαρειάς ευθύνης που έννοιωθε για την ιερωσύνη.

Το έτος 1577 αποφασίζει να ταξιδέψει στους Αγίους Τόπους. Θα περάσει από την Αθήνα προκειμένου να πάρει την ευλογία του επισκόπου Νικάνορα. Με τη γνωριμία τους αυτή ο επίσκοπος θα εντυπωσιαστεί με την μόρφωση και το ήθος του και θα του προτείνει να τον προάγει στο αξίωμα του επισκόπου Αιγίνης όπου η επισκοπή τότε βρισκόταν σε χηρεία. Επικοινώνησε με τον Πατριάρχη Ιερεμία ο οποίος συνέναισε και τελικά έλαβε το αξίωμα του επισκόπου Αιγίνης με το όνομα Διονύσιος.
Στην νέα του έδρα ο Διονύσιος θα επιτελέσει ένα σημαντικό έργο τόσο από άπόψεως πνευματικής όσο και για την ανακούφηση των φτωχών και δυστυχισμένων.
Όμως ο ασκητικός βίος του και η συνεχής ενασχόλησή του με το ατέλειωτο φιλανθρωπικό έργο του θα κλωνίσουν την υγεία του με αποτέλεσμα να ζητήσει την παραίτησή του από την θέση του επισκόπου. Μάλιστα απέστειλε επιστολή στον Οικουμενικό Παυτριάρχη Ιερεμία και στον Μητροπολίτη Αθηνών Νικάνορα ζητώντας να γίνει δεκτή η παραίτησή του και μάλιστα να του επιτραπεί να επιστρέψει στην ιδιαιτέρα του πατρίδα, την Ζάκυνθο.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης όμως, ο οποίος είχε μεγάλη εκτίμηση στις ικανότητες του Διονυσίου δεν ήθελε να μείνουν αυτές αναξιοποίητες. Έτσι του έδωσε την άδεια να επιστρέψει στο νησί αλλά με το αξίωμα του Χωροεπισκόπου Ζακύνθου.
Στην Ζάκυνθο, ο Διονύσιος, από τη θέση του Χωροεπισκόπου, θα αναπτύξει μια έντονη δραστηριότητα με αποτέλεσμα να προκαλέσει ανησυχίες στο επισκοπικό περιβάλλον. Τότε ο επίσκοπος του νησιού τον κατείγγηλε στον ηγεμόνα του νησιού Νικόλαο Δαπόντε για υπέρβαση εξουσίας. Ο Δαπόντε του ζήτησε να παραιτηθεί κάτι που ο ίδιος αποδέχτηκε για να μην προκαλέσει εντάσεις ανάμεσα στους πιστούς.

Την ίδια εποχή, που ο Άγιος ακολουθούσε τον ιερό δρόμο του, στη Ζάκυνθο, σύμφωνα με έγγαφα από τα αρχεία της Βενετίας, υπήρχε ένα θανάσιμο μίσος ανάμεσα στην οικογένεια του Αγίου, τους Σιγούρους και την οικογένεια των Μονδίνων. Ήσαν πάρα πολλές οι συμπλοκές που συνέβαιναν διαρκώς ανάμεσα στις δυό οικογένειες. Μάλιστα σε μιά από αυτές τις συμπλοκές δολοφονήθηκε ο Κωνσταντίνος Σιγούρος, αδελφός του Αγίου. O δολοφόνος του Κωνσταντίνου, στην προσπάθειά του να διαφύγει βρέθηκε στο μοναστήρι του Αγίου χωρίς βέβαια να γνωρίζει την συγγένειά του με το θύμα του.

Στη Μονή, ο δολοφόνος ρωτήθηκε από τον Διονύσιο τους λόγους για τους οποίους ζητεί καταφύγιο και έλαβε την απάντηση ότι τον κυνηγούσαν οι Σιγούροι για την δολοφονία κάποιου δικού τους. Και βέβαια μετά από πολλές ερωτήσεις του Αγίου αποκάλυψε ότι είχε δολοφονήσει τον Κωνσταντίνο Σιγούρο.
Τότε ο Άγιος, παρά τη μεγάλη του θλίψη έκρυψε τον δολοφόνο του αδελφού του και κατάφερε, παρά κάποιες δυσκολίες να τον φυγαδεύσει. Με την ενέργειά του αυτή ο Άγιος κατάφερε να αποτρέψει ένα ακόμη έγκλημα αφού οπωσδήποτε οι Σιγούροι ήσαν αποφασισμένοι να εκδικηθούν τον θάνατο του Κωνσταντίνου. Με την πράξη του αυτή ο Διονύσιος αργότερα και αφού ανακηρυχθεί Άγιος θα πάρει και το προσωνύμιο, «Ο Άγιος της συγνώμης».

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Άγιος θα αποσυρθεί στο Μοναστήρι της Θεοτόκου της Αναφωνήτριας. Εκεί θα τον επισκέπτεται πολύς κόσμος για να ακούσει τα κηρύγματά του και να πάρει τις συμβουλές του.
Στις 17 Δεκεμβρίου του 1622 ο Διονύσιος εκοιμήθει. Ήταν τότε εβδομήντα πέντε ετών. Τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί στην εκκλησιά του Αγίου Γεωργίου των Στροφάδων όπου εκεί είχε χειροτονηθεί ιερέας.
Όταν πέρασαν τα τρία χρόνια της ταφής του και έγινε η ανακομιδή το κορμί του ήταν ακέραιο και έτσι ακέραιο παραδόθηκε στις 24 Αυγούστου του 1625 και παραμένει μέχρι σήμερα στον ομώνυμο ναό του, στην Ζάκυνθο.
Η αγιότητα του Διονυσίου αναγνωρίστηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο το 1703 αλλά στο νησί της Ζακύνθου ετιμάτο ως Άγιος αρκετά χρόνια νωρίτερα λόγω του βίου του. Οι Ζακυνθυνοί τιμούν την μνήμη του Αγίου των με δύο λειτανίες κάθε χρόνο. Η πρώτη την 24 Αυγούστου ημέρα της Μετακομιδής του Σκηνώματος από την Μονή των Στροφάδων στην Ζάκυνθο και η δεύτερη την 17η Δεκεμβρίου ημέρα της κοίμησης του Αγίου.

Να ευχαριστήσω την καλη μου φίλη Χαρά Θεοδωρίτση για τις φωτογραφίες.

Πηγές.
Zakynthosislandinfo.
Go Zakynthos.gr
Eikonografos.gr
Imzante,gr.

Ο Άγιος Σπυρίδωνας

Ο Άγιος, προστάτης της Κέρκυρας, που λατρεύεται από τους κατοίκους του νησιού και που τα θαύματά του είναι αμέτρητα.

Αναμφισβήτητα η Κέρκυρα και οι κάτοικοί της είναι πάρα πολύ δεμένοι με τον προστάτη και πολιούχο του νησιού, τον Άγιο Σπυρίδωνα. Μπορεί να πει κανείς πως η λατρεία των Κερκυραίων για τον Άγιο τους δεν μπορεί να συγκριθεί με καμιά αγάπη άλλων για τους Αγίους τους. Είναι ο Άγιος ο θαυματουργός που με τα θαύματά του έσωσε πάρα πολλές φορές το νησί. Μεγάλη η ευγνωμοσύνη όλων των Κερκυραίων, οι οποίοι με τις λατανίες του σκηνώματος προσπαθούν να δείξουν την λατρεία τους προς τον Άγιό τους.
Μεγάλη η θρησκευτική πορεία του Άγιου Σπυρίδωνα μέσα στην ιστορία της θρησκείας αλλά και επίσης μεγάλη η πορεία του σκηνώματος μέχρι να καταλήξει στον ναό όπου σήμερα φυλάσσεται.
Από φτωχή οικογένεια γεννήθηκε στην Τριμυθούντα της Κύπρου το 270 μ.Χ. Απλή γραφή και ανάγνωση οι γραμματικές του γνώσεις. Ασχολήθηκε με την βοσκή των κοπαδιών του πατέρα του. Ξεχώριζε για την πίστη του στο Θεό, την ταπεινοφροσύνη του και την φιλανθρωπία του. Από το γάμο του είχε αποκτήσει μια κόρη, την Ειρήνη. Μετά τον θάνατο της γυναίκας του στράφηκε προς τον Θεό και έγινε κληρικός. Απέκτησε μεγάλη φήμη και μετά τον θάνατο του επισκόπου Τριμυθούντος ο ίδιος ο λαός τον ανακήρυξε επίσκοπο.

Σαν Επίσκοπος Τριμυθούντος θα λάβει μέρος στη Σύνοδο της Νίκαιας το 314 μ.Χ που συγκάλεσε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος με θέμα συζήτησης την θεωρεία του Αρείου ότι ο Χριστός ήταν κτίσμα του Θεού και απέρριπτε την τρισυπόστατη φύση του.
Ο Σπυρίδωνας, στη Σύνοδο αυτή με το θεόπνευστο κήρυγμά του, παρ’ ότι αμόρφωτος, με το θαύμα του κεραμιδιού απέδειξε την ύπαρξη της Αγίας Τριάδας οδηγώντας τον καταντροπιασμένο Άρειο να ζητήσει συγνώμη.Σε ηλικία 88 ετών, το 358 μ.Χ ο Σπυρίδωνας εκοιμήθει αφού προηγουμένως η εκκλησία τον είχε ανακηρύξει σε Άγιο.Όταν οι Σαρακηνοί πάτησαν το νησί της Κύπρου οι πιστοί αποφάσισαν να μεταφέρουν τα οστά του Αγίου στην Κωνσταντινούπολη για να τα γλυτώσουν από τα χέρια των απίστων.

Με έκπληξη όμως είδαν το σκήνωμα του Αγίου να διατηρείται άθικτο ενώ από τον τάφο ανεδύετο μια ευωδιά βασιλικού.Το ιερό λείψανο του Αγίου μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και εκεί παρέμεινε μέχρι το 1456. Τρία χρόνια μετά την άλωση της Πόλης ο ιερέας Γρηγόριος Πολύευκτος, έκρυψε το σκήνωμα του Αγίου Σπυρίδωνα καθώς επίσης και της Αγίας Θεοδώρας, μέσα σε ένα καλάθι και αφού τα σκέπασε με χόρτα κατάφερε να τα φυγαδεύσει από την τουρκοκρατούμενη Πόλη.

Ένα τρομερά επικίνδυνο και κοπιαστικό ταξίδι η μεταφορά των δύο σκηνωμάτων μέσα από τη Θράκη, Μακεδονία και Ήπειρο. Πρώτος σταθμός θα είναι η Παραμυθιά της Ηπείρου όπου εκεί τα δύο σκηνώματα θα παραμείνουν για δύο χρόνια περίπου και μετά θα μεταφερθούν στην Κέρκυρα, όπου αρχικά θα τοποθετηθούν στον ναό του Αγίου Αθανασίου.
Στην Κέρκυρα το σκήνωμα του Αγίου θα περιέλθει στην κυριότητα του ιερέα Γεωργίου Καλοχαιρέτη, με κληρονομιά, ο οποίος στη συνέχεια θα τα κληροδοτήσει στους τρεις γιούς του Μάρκο, Λουκά και Φίλιππο.
Οι τρεις γιοί του ιερέα Καλοχαιρέτη και κληρονόμοι του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα, άγνωστο για ποιούς λόγους προσπάθησαν να μεταφέρουν τον Άγιο εκτός Κερκύρας αλλά συνάντησαν τη σθεναρή αντίσταση των Κερκυραίων και εγκατέλειψαν το σχέδιό τους.

Με τον γάμο της κόρης του Φιλίππου Καλοχαιρέτη, Ασημίνας, με τον Σταματέλλο Βούλγαρη το σκήνωμα του Αγίου θα δοθεί ως προίκα και θα περιέλθει στην κατοχή της οικογενείας Βούλγαρη οι απόγονοι της οποίας στα 1925 θα το παραχωρήσουν οριστικά πλέον στην εκκλησιαστική αρχή του νησιού.Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ιστορία του τόπου κατοικίας του Αγίου. Η πρώτη τοποθέτηση του λειψάνου με την μεταφορά του από την Κωνσταντινούπολη στην Κέρκυρα ήταν στον ναό του Αγίου Αθανασίου. Στα 1528 το λείψανο θα μεταφερθεί στον καθεδρικό ναό του Ταξιάρχου Μιχαήλ στο Καμπιέλο. Στα 1528 η οικογένεια Βούλγαρη, προς τιμή του Αγίου, χτίζει δική της εκκλησία στο Σαν Ρόκκο.Στα 1537 οι Τούρκοι πολιορκούν την Κέρκυρα και η οικογένεια Βούλγαρη αναγκάζεται, για ασφάλεια, να μεταφέρει το σκήνωμα στο ναό των Αγίων Αναργύρων, στο Παλαιό Φρούριο και μετά την πολιορκία επέστρεψε στο Σαν Ρόκκο.H επέκταση των τειχών του φρουρίου στα 1577 προβλέπει και την κατεδάφιση του ναού κι’ έτσι το λείψανο του Αγίου μεταφέρεται στο ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων στην Γαρίτσα.

Οι ιδιοκτήτες του σκηνώματος του Αγίου θα αποφασίσουν την οικοδόμηση ενός νέου ναού τα θυρανοίξια του οποίου θα πραγματοποιηθούν στα 1589 ενώ η ολοκλήρωσή του θα γίνει γύρω στα 1594. Στον ναό αυτό το λείψανο του Αγίου βρίσκεται μέχρι σήμερα.
Το 1967 ο ιερός ναός του Αγίου Σπυρίδωνα της Κέρκυρας αναγνωρίστηκε επισήμως σαν Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου με προεδρικό διάταγμα υπό την επωνυμία «Ιερόν Προσκύνημα Αγίου Σπυρίδωνος Κερκύρας.»Το σκήνωμα του Αγίου λιτανεύεται τέσσερεις φορές το χρόνο.

Την Κυριακή των Βαϊων για την προστασία του νησιού από την πανώλη που είχε κτυπήσει όλη την Ευρώπη το 1629. Το Μεγάλο Σάββατο για το θαύμα του Αγίου, που γλύτωσε το νησί από μεγάλο λοιμό. Την 11η Αυγούστου σε ανάμνηση της σωτηρίας της Κέρκυρας από την επιδρομή των Τούρκων. Την πρώτη Κυριακή του Νοεμβρίου για την διάσωση των κατοίκων από την δεύτερη επιδημία πανώλης το 1673. Να πούμε ακόμη ότι η μνήμη του Αγίου Σπυρίδωνα γιορτάζεται στις 12 Δεκεμβρίου. Μια επόμενη ανάρτηση θα είναι αφιερωμένη στην ιστορία και περιγραφή του ναού.

Πηγές: Kerkyrainfo - grimcorfu.gr - Ιερά Μητρόπολις Κέρκυρας

Διονύσιος Ρώμας.

Ένας ευπατρίδης που αφιέρωσε τη ζωή του και την περιουσία του στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους.

Μετά την Άλωση της Πόλης, το 1453 πολλές επιφανείς οικογένειες πήραν τους δρόμους της φυγής και φυσικά κύριο προορισμό τους είχαν την Ελλάδα και ιδιαίτερα τα Εφτάνησα, που δεν ήσαν ποτέ κάτω από την κυριαρχία των Οθωμανών. Aρκετές από αυτές τις οικογένειες επέλεξαν σαν προορισμό τους την Ιταλία αρχικά και αργότερα μετακόμησαν στην Ελλάδα και στα Εφτάνησα. Είναι αρκετές οι οικογένειες που επέλεξαν σαν τόπο εγκατάστασής τους την Ζάκυνθο. Μία από τις οικογένειες αυτές που ήλθαν από την Ιταλία και εγκαταστάθηκαν στην Ζάκυνθο, ήταν και η οικογένεια Ρώμα
Γύρω στα 1580 υπολογίζεται ότι έφτασαν στο νησί οι πρώτοι Ρώμα. Είναι επίσης γνωστό πως ένας από τους απογόνους των Ρώμα, γύρω στα 1760 είχε διοριστεί πρόξενος της Βενετίας στην Πελοπόννησο. Ήταν ο Γεώργιος Κανδιάνου Ρώμας, πατέρας του Διονυσίου Ρώμα, ενός ανθρώπου που ανάλωσε τη ζωή του και την περιουσία του για τον αγώνα της απελευθέρωσης.

Το 1771 λοιπόν γεννήθηκε στη Ζάκυνθο ο Διονύσιος Ρώμας. Γιός του Γεωργίου και της Διαμαντίνας Καπνίση. Ο μικρός Διονύσιος πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο νησί όπου τέλειωσε τις δημόσιες σπουδές του και στη συνέχεια έφυγε στην Πάδοβα όπου εσπούδασε νομικά.
Με την επιστροφή του στην Ζάκυνθο, ο νεαρός Ρώμας, ασχολείται με την νομική. Όμως ο νους του έχει αρχίσει να περιστρέφεται γύρω από την μάυρη σκλαβιά, που από χρόνια πολλά σκεπάζει την Ελλάδα και παρακολουθεί τις κάποιες κινήσεις αγώνων που έχουν αρχίσει να διαφαίνονται, για την απελευθέρωσή της.
Το 1794 θα διαδεχθεί τον πατέρα του στη θέση του Γενικού Προξένου της Βενετίας στο Μωριά αλλά και στη Ρούμελη.
Από αυτή την θέση και από το μέρος του Μωρηά που βρισκόταν του δόθηκε η ευκαιρία να συνδεθεί και να έχει σχέσεις με τους πλέον εξέχοντες προκρίτους, τον Νοταρά, τον Μαυρομιχάλη, τον Δεληγιάννη, τον Ζαϊμη, τον Λόντο αλλά και με πολλούς οπλαρχηγούς.
Η πολιτική καριέρα του θα αρχίσει το 1803 όταν θα εκλεγεί μέλος της Συντακτικής Επιτροπής για την ψήφιση τοιυ Επτανησιακού Συντάγματος., ενώ τρία χρόνια αργότερα θα διοριστεί στη θέση του Πρύτανη της Κέρκυρας από την οποία θέση θα διαχειριστεί τις υποθέσεις των νησιών με παραδειγματική ευθύνη.
Η πολιτική του σταδιοδρομία θα προχωράει ανοδικά και το 1809 θα εκελεγεί γερουσιαστής.
Το 1810 γεννιέται στο Παρίσι ο γιός του Ναπολέοντας του Α! Μετέπειτα βασιλιάς της Ιταλίας. Ο Διονύσιος Ρώμας θα ηγειθεί αντιπροσωπείας των Ιονίων Νήσων και μαζί με τους Μ. Μεταξά, Ε. Θεοτόκη, Σπ. Κοντό, Σ. Χαλκιόπουλο και άλλους θα βρεθούν στο Παρίσι για να χαιρετίσουν την γέννηση του γιού του Ναπολέοντα. Εκεί στο Παρίσι, ο Ναπολέων θα παρασημοφορήσει τον Ρώμα με το Παράσημο της Λεγεώνος της Τιμής.
Με τον τίτλο του Μεγάλου Δασκάλου του τεκτονισμού, ο Διονύσιος Ρώμας, την άνοιξη του 1815 θα ιδρύσει στη Ζάκυνθο τεκτονική Στοά με την ονομασία “Αναγεννηθείς Φοίνιξ “ και θα αρχίσει την πατριωτική του δράση. Θα συγκρουστεί το 1816 με τον Ύπατο Αρμοστή των Ιονίων Νήσων, Θ. Μαίτλαντ ο οποίος επέβαλε στα νησιά απολυταρχιικό καθεστώς. Και θα εγκαταλείψει την Κέρκυρα για να εγκατασταθεί στη Ζάκυνθο, από όπου θα αρχίσει την πνευματική και πατριωτική του δράση.
Από τον Αριστείδη Παπά θα μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία τον Απρίλη του 1819 και θα μετατρέψει το αρχοντικό του σε τόπο συνάντησης των αγωνιστών της Επανάστασης, από όπου θα περάσουν σχεδόν όλοι οι μεγάλοι οπλαρχηγοί, ανάμεσα στους οποίους και ο Κολοκοτρώνης.
Το 1824 θα αναλάβει τη διεύθυνση της Επιτροπής του αγώνα για το νησί της Ζακύνθου. Μαζύ με τον Κολοκοτρώνη θα συναντηθούν με τον Γάλλο στρατηγό Δανζελώ στον οποίον θα αναπτύξουν τα σχέδια της Ελληνικής Επανάστασης.
Εν τω μεταξύ οι Άγγλοι, κάτοχοι του νησιού, έχουν αρχίσει να τον υποψιάζονται και ο Ρώμας για να αποφύγει την σύλληψη φεύγει στην Βενετία όπου θα παραμείνει για τέσσερα χρόνια.
Επιστρέφοντας θα ιδρύση την Επιτροπή Ζακύνθου με σκοπό την οικονομική και πολιτική ενίσχυση του αγώνα. Διέθεσε μεγάλο μέρος από την περιουσία του για την αγορά πολεμοφοδίων τα οποία εστάλησαν στους αγωνιζόμενους Έλληνες.
Το 1833 βρέθηκε στο Ναύπλιο για την υποδοχή του Όθωνα. Όμως κάποια χρόνια αργότερα μαζί με τον Κολοκοτρώνη και Πλαπούτα κατηγορήθηκε για συνομοσία εναντίον του Όθωνα αλλά αθωώθηκε και μάλιστα ο Όθωνας τον τίμησε με το ανώτερο παράσημο του Ταξιάρχη του Σωτήρος και τον ονόμασε Σύμβουλο της Επικρατείας.
Ο Διονύσης Ρώμας ξόδεψε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του στην υπόθεση του Αγώνα και πέθανε σχεδόν φτωχός.
Το αρχοντικό της οικογενείας Ρώμα που βρίσκεται στην οδό Λουκά Καρρέρ σήμερα λειτουργεί σαν μουσείο. Είναι ένα αντιπροσωπευτικό και μοναδικό δείγμα αρχοντικού και αποτελεί ένα σημείο αναφοράς στην σύγχρονη ιστορία της Ζακύνθου.Ανακατασκεύαστηκε μετά από τους σεισμούς του 1953 με κάποιες μετατροπές αλλά παραμένει σαν χαρακτηριστικό της μορφής των αρχοντικών της προσεισμικής Ζακύνθου.
Πρόκειται για ένα αξιοθέατο που αξίζει να το επισκεφτεί κανείς.


Πηγές
Ermisnews. gr
Wikipedia
Grandlodge.gr
Hellas. Cu
Romas.gr

Ο Αίνος και τα άγρια άλογα

Μοναδικό αξιοθέατο φυσικής ομορφιάς, το βουνό της Κεφαλονιάς.

Στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού της Κεφαλονιάς απλώνει τον ορεινό όγκο της η οροσειρά του Αίνου, του μεγαλύτερου βουνού των Ιονίων νήσων. Βουνό ιστορικό αλλά και ιερό έχει χαρακτηριστεί ο Αίνος αφού έχει αναφορές σε μύθους, θρησκευτικά και ιστορικά γεγονότα αλλά και στην πολιτική και οικονομική εξέληξη του νησιού.
H υψηλότερη κορφή του Αίνου είναι ο Μέγας Σωρός, σε ύψος 1628 μέτρων.Η μυθολογία, αλλά και ο Ησίοδος αναφέρουν ότι στην κορφή αυτή υπήρχε θυσιαστήριο αφιερωμένο στον Δία, όπου λατρευόταν με το όνομα Αινήσιος.
Στο ιερό του Αινήσιου Δία κάνει αναφορά και ο Απολλώνιος ο Ρόδιος και από αυτά βγαίνει το συμπέρασμα ότι το ιερό αυτό ήταν από τα παλαιότερα και αποτελούσε θρησκευτικό κέντρο με πανελλήνια ακτινοβολία. Ακόμα ο Αίνος είναι συνδεδεμένος με την Αργοναυτική εκστρατεία και τον μύθο των Αρπυιών.

Στην αρχαιότητα ο Αίνος αποτελούσε και σημάδι ναυσυπλοϊας για τα ποντοπόρα πλοία καθώς οι ναυτικοί που ταξείδευαν από την ηπειρωτική Ελλάδα προς τη Δύση έβλεπαν τις κορφές του να αναδύονται στη μέση του πελάγους.
Άλλες χαμηλώτερες κορφές του Αίνου είναι ο Άγιος Ελευθέριος, όπου σε αυτή την κορφή υπήρχε παλαιότερα και το "ξυλόσπιτο" για τους φυματικούς, η Αγία Δυνατή προς την Πύλαρο, ο Σταυρός, ο Κρουκουμπιάς, ο Βούνος, και η Βίγλα .

Από το ύψος των 800 μέτρων και άνω αρχίζουν τα δάση της Κεφαληνιακής ελάτης. Ένα είδος έλατου που είναι το μοναδικό σε όλον τον κόσμο. Το ξύλο από το έλατο αυτό χρησιμοποιούσαν για την ναυπήγηση πολεμικών πλοίων. Μάλιστα οι Ενετοί οι οποίοι είχαν ονομάσει τον Αίνο Monte Nero (Μαύρο Βουνό) στα 1501 είχαν ιδρύσει στα Ομαλά έναν οικισμό από 200 υλοτόμους και μαραγκούς για την κατασκεύη πλοίων.
Φυσικά από το ιστορικό βουνό δεν έλειψαν και οι επισκέψεις της φωτιάς. Λίγο πριν από το 1600 από μεγάλη πυρκαγιά καταστράφηκαν σχεδόν τα μισά δάση, ενώ η καταστροφική φωτιά του 1797 που έκαιγε για τρεις εβδομάδες, δεν άφησε τίποτα.
Όμως ακόμη μέχρι των ημερών μας ο Αίνος δεν έπαψε να δέχεται τις καταστροφικές επισκέψεις της φωτιάς.

Η ανάβαση στο πανέμορφο βουνό είναι μια εμπειρία αφού ο Αίνος αποτελεί μια μικρή ιστορία για το νησί της Κεφαλονιάς. Είναι πολλά τα σημεία από τα οποία μπορεί να ξεκινήσει κανείς αφου όλες γύρω οι ρίζες του βουνού καλύπτωνται από ένα πλήθος παραδοσιακά χωριουδάκια και οικισμούς μοναδικής ομορφιάς και αρχιτεκτονικής. Με τον Αίνο έχουν ταυτίσει και την παρουσία τους τα άγρια άλογα που υπάρχουν εκεί. Tα άγρια άλογα του Αίνου, τα πολύ γνωστά και πανέμορφα αυτά αγριάλογα, θα τα συναντήσει κανείς από το ύψος των 1.000 μέτρων και πάνω. Και τούτο διότι εκεί πάνω υπάρχει η μιά και μοναδική πηγή νερού πάνω στο βουνό. Στο ύψος των 1300 μέτρων υπάρχει το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής και η μοναδική πηγή νερού και ίσως αυτός να είναι ο λόγος που τα άγρια άλογα του Αίνου συνήθως συναντώνται γύρω από το μοναστήρι και την πηγή. Η περιοχή στο σημείο αυτό παρουσιάζει μιαν άγρια όψη και είναι γεμάτη απόκρημνους βράχους και χαράδρες. Κανείς δεν γνωρίζει την πραγματική προέλευση αυτών των αλόγων. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι τα άλογα αυτά είναι απόγονοι ήμερων αλόγων που αφέθηκαν ελεύθερα την περίοδο του μεσοπολέμου. Είναι άλογα που προέρχονται από την φυλή των αλόγων της Πίνδου κι’ έχουν προσαρμοστεί να ζουν σε δύσκολες κλιματικές συνθήκες και αποφεύγουν την ανθρώπινη παρουσία . Η ανάγκη της προσαρμογής τους σ΄αυτό το εξαιρετικά δύσκολο περιβάλον τους έδωσε τις προϋποθέσεις να δημιουργήσουν μια φυλή καθαρά αγρίων αλόγων.
Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι το μικρό ανάστημα, τα δυνατά πόδια, το λεπτό κεφάλι και η μεγάλη αντοχή. Πρόκειται για ένα υπέροχο είδος ζώων και στο νησί θεωρούνται τυχεροί όσοι κατορθώνουν να τα δουν να καλπάζουν.
Το 1962 ο Αίνος ανακηρύχθηκε εθνικός δρυμός. Προστατεύεται από το νόμο αλλά θα πρέπει και οι άνθρωποι από μόνοι τους να μάθουν να τον προστατεύουν. Διότι είναι ένα από τα μοναδικά αξιοθέατα της Κεφαλονιάς και είναι μιά μαγεία φυσικής ομορφιάς.

Πηγές :
Kefalonitis.gr
Ainos.gr
Kefalonizw.gr

Καψάλι

“Πρωτεύουσα της διασκέδασης και της ψυχαγωγίας.”

Αυτόν τον χαρακτηρισμό έχουν δώσει, ντόπιοι και ξένοι, στον πανέμορφο οικισμό Καψάλι, του νησιού των Κυθήρων, που βρίσκεται ξαπλωμένος νωχελικά στα πόδια του βουνού, που αγκαλιάζει τη Χώρα.
Πάνω του, περήφανο απλώνει τη λεβεντιά του το Κάστρο της Χώρας. Από κει πάνω, από το Κάστρο, μπορεί κανείς να αγναντέψει το όμορφο Καψάλι να απλώνεται σαν μια ζωγραφιά, στην άκρη της θάλασσας.
Κατεβαίνοντας από τη Χώρα και μετά από μια πανέμορφη διαδρομή ανάμεσα στα πεύκα και περπατώντας στα στενά και γραφικά δρομάκια τα γεμάτα με τα μικρά παραδοσιακά σπίτια, φτάνουμε στο πανέμορφο Καψάλι. Το χωριό που έχει αγκαλιάσει ο τουρισμός χωρίς να το αγγίξει.

Γιατί το Καψάλι δεν έχει καθόλου επηρεαστεί από αυτό το αγκάλιασμα. Παραμένει πάντα ο γραφικός νησιώτικος οικισμός. Το χωριό απλώνεται αμφιθεατρικά χτισμένο πάνω σε δυό υπέροχους σε ομορφιά κόλπους. Ανάμεσα στους δυό κόλπους μιά μικρή χερσόνησος με το εκκλησάκι του Άη-Γιώργη ακουμπισμένο πάνω της. Ο κόλπος αριστερά της χερσονήσου είναι ο Πίσω Γυαλός. Λειτουργεί περισσότερο σαν λιμάνι για καϊκια και τις βάρκες των ντόπιων ψαράδων. Ο δεύτερος κόλπος είναι καθαρά τουριστικός με μπαρ, καφετέριες και ψαροταβέρνες. Τα σπιτάκια του οικισμού απλώνονται μέχρι την άκρη της θάλασσας και φαντάζουν παράξενα με το άσπρο τους χρώμα και τα μπλε παραθυρόπορτα. Κι΄είναι αλήθεια ότι πιό πολύ θυμίζουν αιγαιοπελαγίτικη αρχιτεκτονική.
Πίσω από τον οικισμό, μέσα σε μια σπηλιά του βουνού βρίσκεται το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη-Εγκρεμνό. Από την κορφή της σπηλιάς στάζει νερό και από τους πιστούς θεωρείται ότι είναι αγίασμα.
Σύμφωνα με την παράδοση από αυτή την σπηλιά ξεκίνησε την συγγραφή της αποκάλυψης ο Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος πριν μεταβεί στην Πάτμο.
Ο ναός χτίστηκε στη θέση ενός παλαιότερου και η σημερινή του μορφή τελείωσε το 1952

Λίγο πιό ξέμακρα από την είσοδο του κόλπου βρίσκεται το νησάκι που οι ντόποιοι ονομάζουν Χύτρα ή Αυγό, εξ αιτίας της υγρασίας που δημιουργείται στην κορφή του, ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες. Στο νησάκι αυτό υπάρχουν πολλές μυστηριώδεις σπηλιές. Η μεγαλύτερη από αυτές βρίσκεται στο κάτω μέρος του νησιού και έχει μήκος πάνω από 200 μέτρα. Στις κορφές του νησιού φυτρώνει το χαρακτηριστικό λουλούδι των Κυθήρων, το Σεμπρεβίβα.
Το Καψάλι είναι ένας προορισμός για όσους θέλουν χρόνο διασκέδασης και ψυχαγωγίας και υπέροχος επίσης προορισμός για όσους επιθυμούν χρόνο νησιώτικης απόλαυσης, ηρεμίας και ξεκούρασης. Ένα στολίδι πάνω στα Κύθηρα.

Πηγή.

Τριβάγκο