Χριστουγεννιάτικες εικόνες από τα Εφτάνησα.

Οι γιορτές των Χριστουγέννων, η Πρωτοχρονιά, τα Φώτα, «το Δωδεκάμερο» όπως το λέμε, μπορεί να πει κανείς ότι γιορτάζονται πανομοιότυπα σε όλα τα Εφτάνησα με κάποιες μικρές ίσως παραλλαγές αλλά και με κάποια ξένα στοιχεία, που έφεραν στα νησιά οι ταξιδευτές νοικοκυραίοι αλλά και οι ξένοι κατακτητές.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εφημερίδας της Μητρόπολης Κερκύρας “....τα Κορφιάτικα Χριστούγεννα χαρακτηρίζονταν από μιά μακρυά εισαγωγή.”
Από την γιορτή του Αγίου Γερασίμου ( 20 Οκτ.)σύμφωνα με την εφημερίδα έκαναν την εμφάνηση τους οι πρώτοι μαντατοφόροι των Χριστουγέννων. Οι τηγανήτες (λουκουμάδες) “....Τα βράδυα άναβαν οι φουγέρες κάτω από τα βόλτα της Πίνιας κι’ άχνιζαν τα καζάνια με το βραστό λάδι.”
Στις 14 Νοεμβρίου, γιορτή του Αγίου Φιλίππου, άρχιζε το “Σαραντάημερο” Όμως η μεγάλη γιορτή γινόταν περισσότερο αισθητή τις πρώτες μέρες του Δεκέμβρη με τις γιορτές των τριών Αγίων, Βαρβάρας, Σάββα, Νικολάου. “Νικολίτσι, Βαρβαρίτσι κι’ άη Σάββας εις τη μέση”.

Εκεί όμως που γινόταν πιό αισθητή ήταν η 12η Δεκεμβρίου γιορτή του Αγίου Σπυρίγωνα. “ Τα πρώτα Χριστούγεννα των Κερκυραίων”
Χαρακτηριστικό της γιορτής στην Κέρκυρα είναι ότι το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι δεν ξεστρώνεται και τις τρεις μέρες που κρατάει η γιορτή. Αντίθετα πάνω στο τραπέζι παραμένουν το ψωμί και το «μποτσόνι» με το κρασί. Ανήμερα τα Χριστούγεννα οι Κερκυραίοι διατηρούσαν τη συνήθεια του αυγολέμονου ενώ το κυρίως φαγητό ήταν χοιρινό μπούτι γεμιστό με σκόρδο και αλατοπίπερο.
Στην Κέρκυρα από τα πιό παλιά έθιμα είναι ο στολισμός του σπιτιού. Στο στολισμό κυριαρχούν οι μυρσίνες και τα αγριοκουκουνάρια. Το Χριστόψωμο είναι ένα κεφαλονίτικο έθιμο, αλλά έχει προχωρήσει και στα άλλα νησιά। Μόνο που σήμερα δεν το φτιάχνει πλέον η νοικοκυρά αλλά ο φούρναρης.

Το κόψιμο του Χριστόψωμου γύρω από τη φωτιά και η διανομή του στα μέλη της οικογένειας είχε έναν τελετουργικό χαρακτήρα. Ακόμη οι τηγανίτες και οι λουκουμάδες είναι ένα απαραίτητο χαρακτηριστικό της γιορτής των Χριστουγέννων.
Γνωστό έθιμο σε όλα τα νησιά οι ομάδες των μικρών παιδιών με τα κάλαντα για να εξοικονομήσουν το χαρτζιλίκι τους. Υπάρχουν επίσης και μικρές χοροδίες με όργανα που περιφέρονται στα καταστήματα και τα σπίτια ψάλλοντας τα κάλαντα.
Τα παραδοσιακά κεφαλονίτικα κάλαντα διαφέρουν από τόπο σε τόπο, ενώ τα περισσότερα από αυτά για ιστορικούς λόγους διατηρούνται σε βιβλία. Αρκετά έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα και ο Κεφαλονίτης χαίρεται να ακούει τα δικά του κάλαντα. Μια παραλλαγή στα μέσα του 19ου αιώνα ήταν η πάρα κάτω.
“Ιδού όπου σας είπαμε όλη την ψαλμωδία
Του Ιησού μας του Χριστού γέννηση την Αγία
Κι’ έπειτα άμα γυρίσετε εις το αρχοντικό σας
Ευθύς τραπέζι στρώσετε, βάλτε το φαγητό σας.” Στην Πύλαρο λένε.
“παίρνουν νερό στα νύχια τους σαπούνι στα φτερά τους
Και λούζουν τον αφέντη τους και λούζουν την κυρά τους.
Και λούζουν τον αφέντη τους τον πολυχρονεμένο.”
Στην Ζάκυνθο τα χριστουγεννιάτικα έθιμα χαρακτηρίζονται από μια ιδιαιτρότητα και πρωτοτυπία που διαφέρουν από τις άλλες περοιοχές του ελλαδικού χώρου. Στην παραμονή των Χριστουγέννων επικεντρώνεται όλο το βάρος της γιορτής. Δεν υπάρχει Ζακυνθινός το βράδυ της παραμονής που να μην είναι με την οικογένειά του στο σπίτι για να κόψουν όλοι μαζί την πατροπαράδοτη χριστοπαραμονιάτικη κουλούρα. Είναι ένα έθιμο βαθειά ριζωμένο μέσα στη ζωή των Ζακυνθυνών και δεν συναντάται σε καμμιά άλλη περιοχή. Οι Ζακυνθυνοί δεν έκοβαν κουλούρα ή βασιλόπιττα την παραμονή της πρωτοχρονιάς, αλλά γυρνούσαν παρέες – παρέες με μουσικά όργαν και έλεγαν τους « Αη-Βασίληδες ».
Το μεσημέρι των Χριστουγέννων το επίσημο γεύμα των Ζακινθυνών είναι η βραστή γαλοπούλα ή βοδινό κρέας μς αλάτι και πιπέρι.
Ένα ακόμη έθιμο της Κεφαλονιάς για την παραμονή της πρωτοχρονιάς είναι το ράντισμα με αρώματα.Οι Κεφαλονίτες για τον ερχομό του νέου χρόνου κατεβαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολώνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας.
“Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς
Για να σας ειπούμε χρόνους πολλούς”.
Η τελευταία ευχή του χρόνου που αντάλλασαν ήταν «καλή αποκοπή» δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παληό χρόνο.
Το πρωί της Πρωτοχρονιάς όλες οι μουσικές του νησιού περνάνε από όλα τα σπίτια τραγουδώντας κάλαντα και καντάδες.
“Πάλιν ακoύστε άρχοντες, πάλιν να σας ειπούμε
Ότι και αύριο εστί ανάγκη να χαρούμε
Και να πανηγυρίσουμε Περιτομή Κυρίου
την εορτή του Μάκαρος Μεγάλου Βαιλείου.”
Θα συνεχίσουμε φίλοι μου και με εικόνες από τα άλλα Εφτάνησα.

ΠΗΓΕΣ
e-ionia
Gozakynthos.gr
http://www.askitikon.com/
kefalonitis.com
http://www.incorfu.gr/