Το Πάσχα στα Εφτάνησα.

Κεντρική φωτογραφία για τον μήνα Απρίλιο.
Λευκάδα. Η Αγία Κυριακή.

Μεγαλοβδομάδα στη Λευκάδα

Τα έθιμα της μεγαλοβδομάδας και η γιορτή της Πασχαλιάς είναι αυτά που δίνουν μια ξεχωριστή όψη, ένα άλλο όμορφο χρώμα σε όλο το Ιόνιο και στα νησιά του.Εκεί όπου οι γιορτές αυτές παίρνουν κάποια άλλη όψη. Εκεί όπου η μεγάλη γιορτή ανταμώνει με την Ανάσταση της φύσης. Αξίζει λοιπόν αυτές τις μέρες να κάνουμε ακόμα ένα ταξίδι σ΄αυτά τα μέρη για να περάσουμε ένα αλησμόνητο Πάσχα.

Η Λευκάδα με τις γραφικές της παραλίες, με τα νησάκια που την περιτριγυρίζουν, τον Σκορπιό, τη Μαδουρή των Βαλαωρήτιδων, το Μεγανήσι και με τις χίλιες δυο φυσικές ομορφιές της προσφέρεται για ένα αλησμόνητο πασχαλινό ταξίδι.

Το Σάββατο του Λαζάρου στη Λευκάδα τα παλαιότερα χρόνια, μετά τη Λειτουργία, όλα τα παιδιά κατά ομάδες ξεκινούσαν να τραγουδήσουν σε όλα τα σπίτια τη «Λαζαρίνα» Ένα από τα παιδιά κρατούσε στα χέρια του ένα ξύλινο χελιδόνι τη «Χελιδόνα». Όλα τα παιδιά κρατούσα καλαθάκια στολισμένα. Μέσα εκεί θα μάζευαν τα αυγά που θα τους έδιναν οι νοικοκυρές. Όλα μαζί τραγουδούσαν.

Για να ζήσει το χειμώνα

Λαζαρίνα κουκουτίνα

Βάλ’ αυγό στην καλαθίνα

Να το φάει η Λαζαρίνα

Η Κυριακή των Βαΐων ήταν η μεγαλύτερη γιορτή. Όλοι πήγαιναν στην εκκλησιά. Μετά την λειτουργία ο παπάς μοίραζε τα βάϊα. Επίσης την Κυριακή των Βαΐων τελείωναν και οι γυναίκες τις «πέρδικες» Τι ήταν οι πέρδικες; Πάνω σε άσπρα άβραστα αυγά οι Λευκαδίτισσες νοικοκυρές, με κοντύλι που έσταζε ζεστό κερί ζωγράφιζαν διάφορες παραστάσεις και κεντίδια. Το κερί με το βράσιμο και το βάψιμο των αυγών έλιωνε και έμεναν άσπρα τα σχέδια πάνω στο κόκκινο αυγό.Ακόμη και σήμερα στη Λευκάδα πολλοί είναι αυτοί που φτιάχνουν πέρδικες.

Οι πρώτες μέρες της Μεγαλοβδομάδας δεν έχουν κάποιο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό στο όμορφο νησί του Ιονίου. Μπορεί να πει κανείς ότι σχεδόν είναι οι ίδιες με όλα τα άλλα νησιά του Εφτανησιώτικου συμπλέγματος.

Την Μεγάλη Παρασκευή όλα ήσαν πένθιμα. Ακόμη και στα καφενεία υπήρχε πένθιμη ατμόσφαιρα.Τα μόνα παιγνίδια που επιτρέπονταν ήσαν η «τριάρα» η «εννιάρα» και η «δεκάρα»

Οι γυναίκες την πιο πολλή ώρα της Μεγάλης Παρασκευής την περνούσαν στην εκκλησιά στολίζοντας τον Επιτάφιο ή λέγοντας μοιρολόγια.

Από νωρίς το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής οι Επιτάφιοι όλων των ενοριών ετοιμάζονται για το ξεκίνημά τους. Με κατάνυξη ξεκινούν και με την συνοδεία των φιλαρμονικών γεμίζουν όλους τους δρόμους της πόλης. Κατάληξή τους είναι η παραδοσιακή κεντρική πλατεία η οποία συνεχίζει να διατηρεί το παλιό ενετικό της στυλ.

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας. Οι γυναίκες βγαίνουν στα μπαλκόνια και τα παράθυρα και πετούν το «κομμάτι» Το κομμάτι είναι ένα πήλινο αγγείο ή ακόμη και ένα κεραμίδι που το σπάνε οι νοικοκυρές γιατί η παράδοση λέει ότι με το σπάσιμο αυτό σπάει η θλίψη, η ησυχία και το πένθος της Μεγάλης Παρασκευής.

Το Πάσχα στην Λευκάδα εκείνα τα χρόνια το γιόρταζαν τρεις μέρες με τραγούδια και χορούς. Μετά το «Χριστός Ανέστη» το βράδυ της Ανάστασης, μετά από τα φιλιά τις αγκαλιές, και τα τσουγκρίσματα των αυγών έπρεπε όλοι να μεταφέρουν με τις λαμπάδες τους το φως της Ανάστασης στο σπίτι τους, που τους περίμενε η μαγειρίτσα. Το έθιμο αυτό υπάρχει και σήμερα

Μετά την Ακολουθία της Αγάπης «Δεύτερη Ανάσταση» στο προαύλιο της εκκλησίας όλες οι γυναίκες χόρευαν και τραγουδούσαν πασχαλινά τραγούδια.

Μόλις τέλειωναν αυτά όλοι μαζεύονταν στην κεντρική πλατεία όπου στήνονταν μεγάλος χορός. Πολλές φορές υπήρχαν όργανα «ορχήστρα» Μάλιστα δεν ήσαν λίγες οι φορές που έπαιζαν μαζί δυο και τρεις ορχήστρες. Το ίδιο γλέντι επαναλαμβανόταν και την επομένη, δεύτερη ημέρα του Πάσχα.

Την Κυριακή του Θωμά το απόγευμα στο πανηγύρι οι γυναίκες αποχαιρετούσαν την «Πασχαλιά» στην πλατεία του χωριού. Εκεί τραγουδούσαν και χόρευαν όλα τα πασχαλιάτικα τραγούδια.

Δυστυχώς με το πέρασμα του πολέμου πάνω από τα πανέμορφα Εφτάνησα πολλά από τα έθιμα άλλαξαν Ακόμη και οι σημερινοί κάτοικοι του νησιού έχουν αφήσει την εξέλιξη να τους παρασύρει. Παρ΄όλα αυτά το Πάσχα στα Εφτάνησα έχει πάντα να προσφέρει τη δική του ξεχωριστή ομορφιά.

Στη Ζάκυνθο το Πάσχα είναι το κάτι άλλο

Αξίζει μια επίσκεψη.

Η Ζάκυνθος, το φιόρο του Λεβάντε, είναι ένα ακόμη νησί προικισμένο από τη φύση με μοναδικές ομορφιές. Είναι το νησί της ποίησης και του τραγουδιού. Το Πάσχα εκεί είναι το κάτι άλλο.

Η Μεγάλη Βδομάδα στη Ζάκυνθο έχει έναν εντελώς δικό της χαρακτηριστικό χρώμα.

Έχει επίσης ξεχωριστό Τυπικό στις θρησκευτικές τελετές και δικά της πανάρχαια έθιμα, που οι κάτοικοί της τα σέβονται και τα τηρούν με μοναδική φροντίδα και ευλάβεια.

Το Μεγαλοβδόμαδο στην Ζάκυνθο αρχίζει το Σάββατο του Λαζάρου όταν στις 11 το πρωί οι καμπάνες χτυπούν πανηγυρικά και κρεμιέται το «βαγί» σε όλα τα καμπαναριά της πόλης και των χωριών.

Την Κυριακή των Βαΐων, του «Βαγιώνε» οι «νόντσολοι», παιδιά που υπηρετούν την εκκλησία, μοιράζουν σε όλα τα σπίτια το «βαγί» που το τοποθετούν στα εικονίσματα. Το βράδυ τελείται η Ακολουθία του Νυμφίου.

Την Μεγάλη Τρίτη το βράδυ ακούγεται κατανυχτικά το τροπάριο της Κασσιανής από μελωδικές χορωδίες των ναών και ιδιαίτερα στις εκκλησίες της πόλης τονισμένο στην ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική όπως άλλωστε και σε όλες τις άλλες ιερές ακολουθίες.

Την Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται ο Εσπερινός και η Θεία Λειτουργία σε όλους τους ναούς. Μετά απ’αυτή οι καμπάνες της Ζακύνθου «χειρεύουν». Δηλαδή δεν ξαναχτυπούν μέχρι το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου.Πενθούν τα πάντα. Μαύρα λάβαρα κρεμιούνται στα μπαλκόνια των σπιτιών, οι σημαίες είναι μεσίστιες, ακόμη και η ενδυμασία, ιδιαίτερα των μεγαλυτέρων σε ηλικία Ζακυνθινών, είναι πένθιμη. Από το βράδυ αυτό οι ιδιομορφίες του ζακυνθινού εκκλησιαστικού Τυπικού είναι εντονότερες.

Ο Εσταυρωμένος βγαίνει μετά το 11^ο Ευαγγέλιο ενώ το 12^ο Ευαγγέλιο ψαλλόμενο και αυτό στα Ζακυνθινά αποτελεί το αποκορύφωμα της ακολουθίας Την Μεγάλη Πέμπτη το πρωί γίνεται η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και ακολουθεί η αποκαθήλωση. Μετά εξέρχεται ο ιερέας από το Ιερό Βήμα και λιτανεύει τον Χριστό επί του ώμου του τυλιγμένον σε λευκό σεντόνι. Σημειωτέον ότι στη Ζάκυνθο χρησιμοποιείται αμφιπρόσωπη ξυλόγλυπτη αγιογραφία του νεκρού Χριστού που ονομάζεται «αμνός»

Στις δύο το μεσημέρι γίνεται η μοναδική στην Ορθοδοξία λιτανεία του Εσταυρωμένου στους δρόμους της πόλης. Ξεκινά από το ναό του Αγίου Νικολάου, του Μώλου, στην πλατεία Σολωμού. Η κατανυκτική λιτανεία αρχίζει υπό τους ήχους του «Ίνα τι εφρύαξαν έθνη...» από τη Φιλαρμονική ενώ λιτανεύεται και η περίφημη εικόνα της «Mater Dolorosa» δηλαδή της Παναγίας του Πάθους.

Συγκινητική είναι η στιγμή της επιστροφής όπου ο Μητροπολίτης κρατώντας τον Εσταυρωμένο ευλογεί τον κλήρο και τον λαό, κάνοντας το σημείο του σταυρού στα τέσσερα σημεία του ορίζοντος.

Στις 4 το πρωί του Σαββάτου γίνεται η περιφορά του μοναδικού Επιταφίου στην πόλη. Στην επιστροφή ψάλλεται ο ύμνος «τον Κύριον υμνείτε» και ακολουθεί η περίφημη «Gloria» και το σπάσιμο των πήλινων σταμνών από τις νοικοκυρές όλων των σπιτιών στους δρόμους της πόλης.

Τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου γίνεται η Ανάσταση στην πλατεία του Αγίου Μάρκου και το «Χριστός Ανέστη» ψάλλεται κατά την ιδιόμορφη ζακυνθινή εκκλησιαστική μουσική.

Το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα γίνεται ο Εσπερινός της Αγάπης στο ναό του Αγίου Λαζάρου και ακολουθεί η λιτάνευση της επιβλητικής εικόνας της Παναγίας της Γαλανούσας καθώς και της Αναστάσεως.

Την Παρασκευή της Διακαινησίμου γιορτάζει το γραφικότατο προάστιο της Μπόχαλης. Γίνεται παραδοσιακό πανηγύρι και λιτάνευση της πανάρχαιης και θαυματουργού εικόνας της Παναγίας της Χρυσοπαγής υπό τους ήχους του «ταμπουρλονιάκαρου» Οι εορταστικές εκδηλώσεις του Πάσχα κλείνουν την Κυριακή του Θωμά με το λαϊκό πανηγύρι στο γραφικό ξωκλήσι του Αγίου Λύπου στην περιοχή Καλλιτέρο.

Φίλες και φίλοι μου.
Παρακαλώ περάστε από το 
http://hellascafe.blogspot.com
Σας έχω κάτι πολύ ενδιαφέρον. Παρακαλώ σχολιάστε.

ΠΗΓΕΣ.
w. kefalonitikanea.gr
w. kolivas.de
w. el-wukipedia.org
w. e-istoria.com