Το τραγούδι και ο χορός στη Ζάκυνθο

Ένα πέρασμα από το πανέμορφο νησί της Ζακύνθου σήμερα για να γνωρίσουμε μιά αξιόλογη πολιτιστική πτυχή της πνευματικής ιστορίας του νησιού. 

Μέσον έκφρασης για τους Ζακυνθινούς είναι ο χορός και το τραγούδι.

Ο χορός και το τραγούδι, σαν τέχνες, εξέφραζαν πάντοτε τα συναισθήματα των λαών. Η Ζάκυνθος, λόγω της γεωγραφικής θέσης στην οποία βρίσκεται δέχτηκε πάρα πολλές πολιτιστικές επιδράσεις τόσο από την ανατολή όσο και από την Δύση, οι οποίες έχουν επηρεάσει αποφασιστικά την πολιτισμική της ταυτότητα.

Όμως οι οποιεσδήποτε επιρροές περνούσαν από το ιδιόμορφο, ευαίσθητο καλλιτεχνικό ζακυνθινό πνεύμα  για να καταλήξουν σε μια τοπική ιδιομορφία.

Παρά τις βενετσιάνικες  και κρητικές επιρροές από την αρχαιότητα στο νησί αναπτύχθηκαν ίδια μουσικά αλλά και χορευτικά σχήματα που έφτασαν σε στιγμές μεγάλης ακμής όταν στο νησί ιδρύθηκε το 1816 η Μουσική Σχολή Ζακύνθου. 

Η μουσική και ο χορός, για τους Ζακυνθινούς, έχει αποδειχτεί ότι είναι ένα μέσον έκφρασης και οπωσδήποτε αποτελεί το κύριο μέρος της ζωής τους. Δίκαια λοιπόν λένε ότι η Ζάκυνθος είναι το νησί του χορού, της μουσικής, του τραγουδιού και των τραγουδιστάδων. Τα τραγούδια και οι μουσικοί ήχοι της Ζακύνθου έχουν τις ρίζες τους στα αρχαία και στα βυζαντινά χρόνια. Οπωσδήποτε έχουν επηρεαστεί από την Κρήτη αλλά και από την δυτικοευρωπαϊκή κουλτούρα – ιδιαίτερα την ιταλική – όμως οι επιδράσεις αυτές ενέπνευσαν στους κατοίκους του νησιού την ζακυνθινή μουσική παράδοση που σήμερα αναγνωρίζεται σαν κάτι αυτόνομο, ιδιαίτερο και ξεχωριστό και φυσικά εντάσσεται στην Εφτανησιακή Μουσική Σχολή. Έτσι όλα περνούσαν από το ιδιόμορφο και ευαίσθητο καλλιτεχνικό ζακυνθινό πνεύμα, το οποίο κρατούσε τις κατάλληλες επιρροές και δημιουργούσε κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό, κάτι ξεχωριστό. Μπορούμε να πούμε ότι αυτό είχε συμβεί σε όλες τις μορφές της τέχνης.

Με τον τρόπο αυτό αναπτύσσονται όλα τα είδη της τέχνης, που είναι βγαλμένα μέσα από την ιδιότυπη ψυχοσύνθεση των Ζακυνθινών και εκφράζουν κάθε πτυχή του ψυχικού τους κόσμου και των συναισθημάτων τους. 

Έτσι, για τους Ζακυνθινούς, ο χορός και η μουσική είναι το κύριο μέρος της ζωής τους και το κύριο μέσο έκφρασης.

Ο ζακυνθινός πολιτισμός έχει να παρουσιάσει εντυπωσιακά επιτεύγματα στη μουσική και το χορό. Η αγαπημένη μουσική για τους ζακυνθινούς είναι οι καντάδες και οι αρέκειες όπου εξυμνούν τον έρωτα, τη φύση και εκφράζουν τον ευαίσθητο και ρομαντικό χαρακτήρα τους. Τα τραγούδια της ζακυνθινής υπαίθρου, τα λαϊκά και τα αγροτικά διασώθηκαν στα χωριά του νησιού και ιδιαίτερα στην ορεινή περιοχή. Τα διακρίνει μια ξεχωριστή χάρη, μια λεπτότητα στους τόνους, μια ευαισθησία στο μουσικό τους χρώμα, μιά διάθεση για λεπτή και πολιτισμένη ειρωνία και καλόβολα πειράγματα και μιά γρήγορη μελωδική κίνηση. 

Τα τραγούδια αυτά χορεύονται με ζακυνθινούς λαϊκούς χορούς, που συνοδεύονται από το “ταμπουρλονιάκαρο”(*) κι΄αργότερα από βιολί, ακκορντεόν και κιθάρα.

Χαρακτηριστικοί, παραδοσιακοί  χοροί της Ζακύνθου είναι ο Συρτός, (στρωτός) Συρτός (τσακιστός) Γυναικείος συρτός, Σταυρωτός, Κυνηγός, Λεβαντίνικο συρτό, Γέρανος ή μεγάλος Ζακυνθινός, Γιαργητός ή χορός του Θησέα.

Οι παραδοσιακοί ζακυνθινοί χοροί διασώθηκαν χάρη στους γεροντότερους κάθε χωριού που διατηρούσαν τη χορευτική αυτή παράδοση την οποία και δίδαξαν σε λαογράφους και χορευτές.

Τα πανηγύρια και οι θρησκευτικές εκδηλώσεις είναι η βάση της διατήρησης των παραδοσιακών χορών και τραγουδιών. Οι πιστοί παρακολουθούσαν την λιτάνευση της εικόνας, την συνόδευαν μέχρι την είσοδό της στην εκκλησιά και μετά οι καμπάνες χτυπούσαν χαρμόσυνα και το πανηγύρι άρχιζε.

Εμπρός λοιπόν για μιά καντάδα, μια αρέκεια κι΄ένα ζακυνθινό συρτό στο Φιόρο του λεβάντε.

(*) Ταμπουρλονιάκαρο στην Ζάκυνθο εννοούν δυό παλιά χειροποίητα παραδοσιακά όργανα. Ένα πνευστό, την ανάκαρα (είδος πίπιζας) και ένα κρουστό, το ταμπούρλο ή νταβούλι.

Ρίξτε και μιά ματιά στο http://hellascafe.blogspot.com. Πάντα έχω κάτι ενδιαφέρον να σας πω.

ΠΗΓΕΣ

w.alykes.com

w.zanteisland.com

w.zakynthos4s.gr

w.e-zakynthos.eu