Φίλες και φίλοι καλημέρα σας και καλό μήνα σε όλους σας.
Οι παρουσιάσεις των φάρων συνεχίζονται, όμως για να μην κουράζω θέλω να μεσολαβεί ένα άλλο θέμα ανάμεσα στις παρουσιάσεις. Έτσι σήμερα θα πάρουμε μια γεύση από την κεφαλονίτικη σάτυρα. Μας την προσφέρει ο...

...Γεώργιος Γερ. Μολφέτας

Ένας ακόμη μεγάλος σατυρικός ποιητής της Κεφαλονιάς μετά τον Λασκαράτο.

“Αριστοτέχνης του στίχου λαξευτής”

“Γλυκόλαλος της Κεφαλληνίας αηδών.”

Είναι αυτές δύο από τις πάρα πολλές φράσεις με τις οποίες συνήθιζε ο λόγιος του νησιού της Κεφαλονιάς, Γεώργιος Χοϊδάς, να χαρακτηρίζει τον μεγάλο σατυρικό ποιητή και διευθυντή της εβδομαδιαίας σατυρικής εφημερίδας, “Ζιζάνιο,” Γιώργο Μολφέτα. Κι΄είναι αλήθεια ότι ο μεγάλος σατυρικός αυτός ποιητής υπήρξε ένας γλυκόλαλος, αριστοτέχνης  μάστορας του σατυρικού λόγου.

Εξήντα χρόνια μετά από τον άλλο μεγάλο σατυρικό της Κεφαλονιάς, τον Αντρέα Λασκαράτο, θα γεννηθεί τον Μάρτη του 1871, στο Αργοστόλι, ένας ακόμη μεγάλος εργάτης του σατυρικού λόγου. Ο Γεώργιος Μολφέτας. Ο άνθρωπος, που για πάνω από εικοσιπέντε χρόνια θα δόσει μιά διαυγή αναπαράσταση όχι μόνο της κεφαλονίτικης κοινωνίας αλλά, κάποιες φορές, θα καυτηριάσει με τη σάτυρά του και την ζωή ολόκληρης της ελληνικής κοινωνίας  της εποχής του.

Με την προτροπή του πατέρα του θα πάει στην Αθήνα και θα γραφτεί στη νομική σχολή. Όμως ο Μολφέτας μέσα του είχε το δαιμόνιο της σάτυρας και δεν θα το αφήσει για την νομική. Και εκεί, στην Αθήνα, θα εκδόσει την πρώτη του σατυρική εφημερίδα. Τον “Αίσωπο.”

Νέος Σουρής πρόκειται να αναφανεί εις τον ποιητικόν ορίζοντα, γράφει γι΄αυτόν στην εφημερίδα "Ακρόπολη" ο Γεώργιος Γαβριηλίδης.

Με μία γλώσσα μικτή από την δημοτική και την καθαρεύουσα, με τους απαράμιλλους σατυρικούς του στίχους, θα ζωγραφίσει πρόσωπα, χαρακτήρες και γεγονότα της πολιτικής και κοινωνικής ζωής.

Έλα ν΄ακούσεις νωβιτές και γλέντια και μεθύσια,

Επήγα στην πανήγυρι που γίνεται στα Σίσσια.*

Κι΄εθαύμασα Λειβαθηνούς, αφράτους ποδογύρους

Είδα παπάδες ευλαβείς, είδα και καλογήρους.

Διάφορα παπλώματα, βελέτζες μαξιλάρια

Κι΄εχόρτασε το μάτι μου γαϊδούρια και μουλάρια.

(Με την ονομασία Σίσσια ο Μολφέτας αναφέρεται στο Μοναστήρι της Ασσίσης το οποίο είχε χτίσει ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασσίσης περνώντας από την Κεφαλονία κατά την μετάβασή του στην Αίγυπτο.)

Το 1892 θα αρχίσει να εκδίδει την σατυρική εφημερίδα “Ζιζάνιον” μέσα από τις σελίδες της οποίας θα αρχίσει να εκτοξεύει τους σατυρικούς πολιτικούς αλλά και κοινωνικούς μύδρους του οι οποίοι θα μείνουν ιστορικοί.
Κάτω από τον τίτλο υπήρχε το αλησμόνητο εκείνο συμπλήρωμα.
Εφημερίς Σατυρική περφέτα
που πάντοτε θα γράφεται με στίχους του Μολφέτα.

Τις παραμονές κάθε εκλογικής αναμέτρησης στην Κεφαλονιά αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα, η εφημερίδα Ζιζάνιο είχε την τιμητική της. Ήταν τότε που όλοι σχεδόν οι πολιτικοί θα ζητούσαν την φιλία του Μολφέτα την οποία αν δεν μπορούσαν να εξασφαλίσουν θα προσπαθούσαν με κάθε μέσον και με κάθε δύναμη να αποφύγουν την πολεμική του και τα αποτελέσματα που μπορούσε να τους χρεώσει κάθε στίχος της εφημερίδας  του σατυρικού ποιητή.

Η δύναμη της μικρής αυτής εφημερίδας, που μέσα της κλείνει την μεγάλη σατυρική δύναμη του ποιητή, φαίνεται καθαρά στην μεγάλη εξέλιξη που γνώρισε μέσα στα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας της.

Την σάτυρα του αυτή, όπως ήταν φυσικό για την Κεφαλονιά αλλά και την Ελλάδα εκείνης της εποχής, ο Μολφέτας την πλήρωσε ακριβά. Δυό φορές βρέθηκε στο εδώλιο του κατηγορουμένου, καταδικάστηκε και φυλακίστηκε.

Πριν από την έκδοση της σατυρικής εφημερίδας Ζιζάνιο είχε εκδόσει δύο σατυρικές εφημερίδες. Τον “Αίσωπο” στην Αθήνα και τον “Κολόμπο” στο Αργοστόλι. Και στις δύο αυτές εφημερίδες κυριαρχούσε το δαιμόνιο της σάτυρας που τον χαρακτήριζε και με την καυστική ειρωνία του έδινε ζωντανές τις εικόνες εκείνης της εποχής.

Το 1915 ο Ελευθέριος Βενιζέλος του υποδεικνύει να μεταφέρει την έδρα της εφημερίδας του στην Αθήνα. Και φυσικά ο Μολφέτας δέχεται.  

Αξίζει να γνωρίσουμε μερικά από τα δημοσιεύματα αυτής της, πραγματικά, ιστορικής εφημερίδας και να δούμε τον τρόπο που ο μεγάλος σατυρικός δίνει τις εικόνες της εποχής του. Χαρακτηριστικοί είναι οι στίχοι, με τους οποίους δίνει την εικόνα των δύο μεγάλων πόλεων αλλά και αντιδίκων της Κεφαλονιάς. Αργοστόλι και Ληξούρι.

Ληξούρι κι΄Αργοστόλι είναι δυό τόποι

που τσώφτιασ΄ο Θεός ξαποστινάρικα*

να ζούνε και να μένουνε ανθρώποι

που μοιάζουνε με ζώα καματάρικα.

Τόποι μικροί σα νάτανε δυό μάντρες

Που κλειώνται σαν αρνιά γυναίκες κι΄άντρες.

*(ξαποστινάρικα  = επίτηδες)

Και πάρα κάτω συνεχίζει αφήνοντας και μια αιχμή για το δικό του παράπονο.

Κι΄επαίζανε το μέρος τους περφέτα

σε κάθε συντροφούλα φιλική

κι΄εστείλανε κι΄εσέ, φτωχέ Μολφέτα

να κάμεις εξοχή στη φυλακή.

Απολαυστικοί οι διάλογοί του με πρωταγωνιστές δυό χαρακτηριτικούς φανταστικούς τύπους της εποχής του, τον Γιάννη και τον Μαρή, βάζει στα χείλια τους όλο το μεγαλείο της σάτυράς του. Και φυσικά τολμά ακόμη να τα βάλει και με τους παπάδες. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα είναι το πιό κάτω.

Και μέσα στα Περατινά τ΄αφράτα τζαντζαμίνια

ήταν κι΄ο μάστρο-Παναγής που καίει τα καμίνια.

Αλλά κι΄εκείνος ο παπάς πούναι στα Περατάτα

τι ζωηρός κι΄ευχάριστος! Τι μάγουλα χορτάτα!

Κι΄ευχόμουνα κυττάζοντας της τσιέρας μου το χάλι

να γίνω ροδοκόκινος σαν τον παπά Μιχάλη.

Τολμηρός στους στίχους του δίνει έξυπνα και διασκεδαστικά ακόμη και τις πλέον απόκρυφες επιθυμίες των απλών ανθρώπως έτσι όπως τις έβλεπε και τις ζούσε γύρω του.

Εις τα Βλαχάτα μπαίνουμε και βλέπουμε τις Βλάχες

τι ευτυχής που θάσουνα τέτοιες γυναίκες νάχες.

Ποτέ δεν θα σ΄ωγύρευαν απρεμιντί και τσάγια

και μπάλους και γενέθλια και Μάγερα και Βάγια.

Αυτές πουν΄όλο φρόνηση και αρετή γιομάτες

μονάχα σου γυρεύουνε αγγούρια και ντομάτες.

Αξίζει να δούμε πως χαρακτηρίζει και τις δυό μεγάλες πόλεις του νησιού του αλλά και κάποιους άλλους τόπους της Κεφαλονιάς. .

Αργοστόλι.

Ωραία πόλις με λαμπράς οικοδομάς και δρόμους

μ΄άνθη και δέντρα μύρια,

γεμάτη ουρητήρια,

γεμάτη κληρονόμους.

Ληξουριον

Εμπόριον και κίνησις εξ΄όλων των χωρίων.

Συγκοινωνία συνεχής διά των γαϊδουρίων.

Και μολονότι δυσμενείς το κατατρέχουν τύχαι,

απέκτησε και Μέτελα που πρώτα δεν τον είχε.

Δειληνάτα.

Το μεγαλύτερο χωριό απ΄όσα πήες κι΄είδες

Η γη πετρώδης και ξηρά παράγουσα νταήδες.

Πύλαρος.

Μέρος μ΄άγρια περνάρια

που γεννάει παλληκάρια

και στον κόσμο τα σκορπά,

και πατρίς του Παπαμέντε του καλύτερου παπά.

Άσσος.

Ετότες ήσουν Πασσάς νάχες στην Άσσο σπίτι.

Η Άσσος ήτανε πατρίς και κάποιου Μακαρίτη

πούχε, καθώς ελέγανε, τις λίρες με τα κάρρα

και κανενός αμαρτωλού δεν άφησε δεκάρα.

Το 1916 η κυκλοφορία της ιστορική αυτής εφημερίδα εσταμάτησε με τον θάνατό του. Ένας μεγάλος των ελληνικών γραμμάτων έπαψε να υπάρχει.
Σήμερα, έναν αιώνα μετά, η ζωή και το έργο του ποιητή Γιώργου Μολφέτα παραμένουν σχεδόν άγνωστα.

Ευχαριστώ την καλή μου Κατερίνα Γεωργακάτου για το υλικό με το οποίο με εφοδίασε σχετικά με τον Γεώργιο Μολφέτα.

Μην ξεχνάτε και την επίσκεψή σας στην άλλη ιστοσελίδα μου. http://hellascafe.blogspot.com
Πάντα σας περιμένει κάτι ενδιαφέρον.