Τα ρόπτρα της Κέρκυρας.

Ξεχασμένα λαογραφικά στολίδια στις εξώπορτες της Κέρκυρας.

Ειλικρινά με ξεχωριστή χαρά παρουσιάζω σ΄αυτήν εδώ την ιστοσελίδα την μοναδική στο είδος της πνευματική εργασία του Γιώργου Χ. Σουρτζίνου αναφορικά με τα ρόπτρα της Κέρκυρας.

Πρόκειται για μια σημαντική προσφορά στον πολιτισμό των Εφτανήσων και φυσικά ιδιαίτερα της Κέρκυρας.

Το εξώφυλλο του βιβλίου.

Ένα βιβλίο –λεύκωμα με τον τίτλο Τα ρόπτρα της Κέρκυρας που εκδόθηκε από την Ιστορική-Λαογραφική -Εταιρεία Κέρκυρας, είναι μια επίπονη πνευματική εργασία του Γιώργου Χ. Σουρτζίνου και πραγματικά αποτελεί ένα πνευματικό μνημείο.
Οφείλω να ομολογήσω ότι όταν το έλαβα έμεινα έμεινα έκθαμβος από την ομορφιά και το μεγαλείο που κλείνουν μέσα τους οι σελίδες του. 

Φυσικά με τη λέξη ρόπτρα εννοούμε τα γνωστά σε όλους μας χτυπητήρια, που υπήρχαν στις εξώπορτες των σπιτιών και χρησίμευαν για να ειδοποιηθεί ο μέσα ευρισκόμενος, ο ιδιοκτήτης, ο νοικοκύρης, ότι υπάρχει κάποια επίσκεψη στην πόρτα.

Ανθρωπόμορφο ρόπτρο. Βρίσκεται στον οικισμό
Καλαβούρι

Από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα αυτό το στολίδι της εξώπορτας αποτελούσε ένα κομμάτι της λαϊκής τέχνης και της πολιτιστικής παράδοσης.

Πολλά από τα παλαιά ρόπτρα της Κέρκυρας χρονολογούνται από τα μέσα του 19^ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 20^ου.

Τα ρόπτρα σήμερα στην Κέρκυρα λέγονται μπατιδούρος ή μπαταδούρος μια λέξη που προέρχεται από  την παραφθορά του ιταλικού ρήματος Battere που σημαίνει κτυπώ.

Πολλά από τα ρόπτρα της Κέρκυρας παρουσιάζουν αισθητά την επίδραση της δυτικής τεχνοτροπίας αφού είναι γνωστό ότι η Κέρκυρα απετέλεσε ένα συνδετικό κρίκο ανάμεσα στην ελληνική και την δυτική αρχιτεκτονική.

Ρόπτρο επίθυρο. Βρίσκεται στην οδό
Λαυρέντη Βρεοκίνη 19  στον β! όροφο

Με αυτή την πνευματική του εργασία ο Γιώργος Σουρτζίνος πραγματοποιεί μια εκπληκτική καταγραφή των ρόπτρων που στολίζουν τις πόρτες των σπιτιών στην πόλη και τα χωριά της Κέρκυρας. Είναι μια ιστορική έρευνα πάνω στον πολιτισμό του νησιού. Πολλά από αυτά τα ρόπτρα αποτελούν αντικείμενα της οικονομικής κατάστασης αλλά και του γούστου των κατοίκων των οικιών. Διότι το ρόπτρο, με τις συμβολικές του παραστάσεις δίνει μια ξεχωριστή εμφάνιση και καλαισθησία, ακόμη και στα πιο μικρά σπίτια. Φυσικά η μεγάλη ποικιλία των σχεδίων είναι μάρτυρας της προηγμένης τεχνολογίας αλλά και της κουλτούρας των κατοίκων του νησιού της Κέρκυρας.

Ευθύ ρόπτρο που απεικονίζει ομοίωμα πυροβόλου.
Βρίσκεται στη λεωφόρο Αλεξάνδρας  1.

Τα ρόπτρα που έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα είναι δείγματα μιας εκλεπτισμένης παραδοσιακής τέχνης. Τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή αυτών των ρόπτρων είναι το σίδερο, το μαντέμι, ο χαλκός καθώς και άλλα μέταλλα.

Ζωόμορφο ρόπτρο.
Βρίσκεται στον οικισμό Μωραϊτικά.

Όλα αυτά τα ρόπτρα, που παρουσιάζει το βιβλίο -316 θαυμάσιες  φωτογραφίες  – είναι όλα υπέροχα μικρά γλυπτά που ξεχωρίζουν για τα περίτεχνα σχέδιά τους και τους έντονους διακοσμητικούς χαρακτήρες.

Η όλη προσπάθεια του συγγραφέα ήταν μια συμβολή στη διάσωση του παραδοσιακού και πολιτιστικού ρόπτρου, που η πρακτική του χρήση χάθηκε με το πέρασμα του χρόνου.

Τα είδη των ρόπτρων που περιγράφονται στην μελέτη του Γιώργου Σουρτζίνου ανάλογα με το σχήμα τους καθορίζονται σε πέντε.

Ρόπτρο κρικοειδές, στην οδό Καποδιστρίου 1,
στον 4ο όροφο.

1.Τα ανθρωπόμορφα, αυτά που έχουν μορφή ανθρώπου και είναι τα πλέον εντυπωσιακά.

2. Τα επίθυρα, τα ρόπτρα που είναι αριστερό ή δεξί χεράκι και καθιερώθηκε σε πολλές εξώθυρες.

3. Τα ευθέα, είναι όσα εμφανίζονται σε ευθεία γραμμή οριζόντια ή κάθετο.

4. Τα ζωόμορφα, φυσικά είναι αυτά που παριστάνουν κεφάλια ζώων ή σπανιότερα, ολόκληρο το σώμα αυτού.

5. Τα κρικοειδή, όσα σχηματίζονται από  έναν μεταλλικό δακτύλιο, λείο ή ανάγλυφο.

Η έκδοση αυτή της Ιστορικής –Λαογραφικής Εταιρείας Κέρκυρας αποτελεί μια προσπάθεια να διασωθεί από το χρόνο η εικόνα των λαογραφικών και παραδοσιακών αυτών στοιχείων, τα οποία μετά από μερικές δεκαετίες δεν θα υπάρχουν πια.

Στοιχεία γι΄αυτή την παρουσίαση έχω πάρει από την εισαγωγή και τον πρόλογο του βιβλίου.