Γεώργιος Τερτσέτης

Το Ναύπλιον σήμερα

Ένα πολύπύπλευρο ταλέντο της νομικής, της δικαιοσύνης, της ιστορίας, της ποίησης και του πεζού λόγου.

Ο Γεώργιος Τερτσέτης έχει περάσει στους αθανάτους της ελληνικής ιστορίας όταν είχε το θάρρος, στη διάρκεια της ιστορικής απολογίας του, να βροντοφωνάξει στον διορισμένο Άγγλο Επίτροπο Εδουάρδο Μάσον στη δίκη των Κολοκοτρώνη.- Πλαπούτα “Ποιός είσαι εσύ......” Μια απολογία η οποία έχει μείνει ιστορική.

Ο φιλελεύθερος λόγος του έγινε ο ύμνος της
Δικαιοσύνης. Δίκαια έτσι έχει τοποθετηθεί στο
χώρο των μεγάλων διαφωτιστών του Έθνους।


Η οικογένεια Τερτσέτη εγκαταστάθηκε στην Ζάκυνθο τον 15ο αιώνα προερχόμενη από την Πορτογαλλία. Στον τόπο της καταγωγής τους είχαν ένα σημαντικό όνομα, όμως δεν ήσαν από τις σημαντικές ντόπιες οικογένειες της Ζακύνθου και τον Γεώργιο Τερτσέτη τον λογάριαζαν για ποπολάρο. Ρωμαιοκαθολικοί στο θρήσκευμα το μετέφεραν από γενεά σε γενεά. Πατέρας του ήταν ο Ναθαναήλ Τερτσέτης ο οποίος παντρεύτηκε την Κατερίνα Στρούτζα. Στα 1800 γεννιέται ο γιός τους στον οποίον δόθηκε το όνομα Γεώργιος-Μάρκος. Ο πατέρας του, πιστός στην δική του θρησκεία, τον βαφτίζει καθολικά παρ’ όλες τις αντιρρήσεις της μητέρας του. Όμως αυτή θα βρει την ευκαιρία να “βουτήξει” τον γιό της και στη ορθόδοξη κολυμπίθρα. Όμως σαν το έμαθε ο πατέρας του τον ξαναβαφτίζει καθολικόν.

Ο αδριάντας του Κολοκοτρώνη στην Αθήνα
Πρώτος δάσκαλος του νεαρού Τερτσέτη είναι ο Lorenzo di रमा στο σχολείο του οποίου έχει συμμαθητές τα παιδιά του Κολοκοτρώνη, Πάνο και Γενναίο.Στη συνέχεια θα μεταβεί στην Μπολώνια και την Πάντοβα όπου παρακολουθεί μαθήματα ιταλικής και λατινικής φιλολογίας. Εκεί θα γνωριστεί με το κίνημα του καρμποναρισμού και θα ενταχθεί σ’ αυτό (Ο καρμποναρισμός αναπτύχθηκε στην Νότια Ιταλία μεταξύ 1807-1812 και είχε σκοπό την αποτίναξη της απολυταρχίας και την εγκαθίδρυση του ελεύθερου δημοκρατικού πολιτεύματος)
Με την επιστροφή του στην Ελλάδα θα μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία και θα φύγει για την Πελοπόνησο για να διοργανώσει τον αγώνα. Όμως για λόγους υγείας θα επιστέψει σύντομα στην Ζάκυνθο. Εκείνο τον καιρό θα συνδεθεί με αδελφική φιλία με τον Διονύσιο Σολωμό. Στην περίοδο της διακυβέρνησης της χώρας από τον Καποδίστρια θα πολεμήσει στην Δυτική Ρούμελη.
Το 1832 διορίζεται καθηγητής γαλλικών στο Προκαταρκτικό Σχολείο και αργότερα καθηγητής στρατιωτικής Ιστορίας στην Στρατιωτική Σχολή Ναυπλίου.
Τον Απρίλιο του 1834 στο παλιό τζαμί του Ναυπλίου
αρχίζει η δίκη των Κολοκοτρώνη-Πλαπούτα με την κατηγορία της εσχάτης προδοσία। Πρόεδρος του δικαστηρίου θα είναι ο Αναστάσιος Πολυζωίδης και ένας από τους δικαστές ο Γεώργιος Τερτσέτη। Τη έδρα του Επιτρόπου θα έχει ο Άγγλος Εδουάρδος Μάσον। Στα παρασκήνια θα υπάρχει ο Τζώρτζ Μάουερ, αντιβασιλέας του Όθωνα και υπεύθυνος για την οργάνωση της Δικαιοσύνης, της Εκκλησίας, και της Παιδείας. Είναι αυτός που έχει σχεδιάσει όλη την πλεκτάνη της προδοσίας των δύο κατηγορουμένων και επί πλέον έχει αποφασίσει και για την τιμωρία που επιθυμεί. Εις θάνατον και οι δύο με εκτέλεση της απόφασης εντός εικοσιτεσσάρων ωρών στην αγχόνη.
Μετά το τέλος της ακροαματικής διαδικασίας οι δικαστές αποσύρονται σε σύσκεψη για την έκδοση της απόφασης. Ο Μάουερ παράνομα παρεμβαίνει και ζητά συνοπτικές διαδικασίες και την καταδίκη των κατηγορουμένων.
Οι άλλοι τρεις δικαστές, Δ.Σούτσος, Α.Βούλγαρης και Φ.Φραγκούλης, εκτελώντας τις εντολές του Μάουερ, θα ζητήσουν την καταδίκη των κατηγορουμένων και την εκτέλεσή του στην αγχόνη εντός εικοσιτεσσάρων ωρών, σύμφωνα με την επιθυμία του Αντιβασιλέα.
Μετά από αυτούς τους τρεις θα μιλήσει ο Τερτσέτης ο οποίος θα φωνάξει “Δεν θα με έχετε συνεργό στο φόνο δύο αθώων ανθρώπων” Θα ακολουθήσει και ο Πολυζωίδης και μετά από μεγάλες διαβουλεύσεις και με την παρέμβαση του Όθωνα οι δύο κατηγορούμενοι θα αθωωθούν. Όμως σε βάρος του Τερτσέτη και του Πολυζωίδη θα σχηματισθεί δικογραφία για απίθεια και άρνηση υπηρεσίας και θα οδηγηθούν σε δίκη.
Στην δίκη αυτή θα εκφωνήσει την ιστορική απολογία του η οποία όχι μόνο θα οδηγήσει το δικαστήριο στην αθώωσή τους αλλά θα δώσει στον Τερτσέτη τον τίτλο του διαφωτιστή. Η προτομή του Τερτσέτη συντροφιά με αυτή του Πολυζωϊδη κοσμούν την είσοδο του Δικαστικού Μεγάρου Ναυπλίου.
Ήταν η 24η Σεπτεμβρίου του 1834 όταν ο Γεώργιος Τερτσέτης άρχισε την ιστορική απολογία του.
Αξίζει εδώ να δώσω μερικά στιγμιότυπα.

"Ποιός είσαι εσύ ώ Επίτροπε που ήρθες στη χώρα μας να μας δικάσεις; Είσαι αλλόεθνος. Και για να είσαι αλλόεθνος δεν μπορεί να είσαι δίκαιος. Δεν μπορείς να δικάσεις Έλληνες."

"Ξέρεις να λες Ελλάδα στα ελληνικά, μα τίποτε δε νοιώθεις απ’ ό,τι σπουδαίο, μεγάλο και αιώνιο κρύβει τούτη η λέξη στα σπλάγχνα της."

"Κατάλαβες τη θέση του εισαγγελέα σε ελληνικό δικαστήριο αλλά δεν έχεις θέση στην ελληνική δικαιοσύνη Επίτροπε. Είσαι εκτός φύσει και θέσει. Θέλεις να δικάσεις τους Έλληνες με τον πατριωτισμό του Εγγλέζου."

"Ο εθνισμός μας, ώ Επίτροπε, είναι θεμελιωμένος στα αίματα οκτακοσίων χιλιάδων Ελλήνων που θυσιάστηκαν εις τον αγών. Θα ήταν κατάρα Θεού αν εμείς την ημέρα εκείνη της δίκης το ξεχνούσαμε αυτό"

Η απολογία του Τερτσέτη αποτέλεσε μέγα τόλμημα σε μια περίοδο όπου η βία, τα πάθη και ο διχασμός επικρατούσαν στην μετεπαναστατική Ελλάδα.
Ο Τερτσέτης και ο Πλουζωϊδης θα αθωωθούν και ο Τερτσέτης θα πάρει το δρόμο της ξενητιάς. Θα πάει στο Παρίσι όπου θα παραμείνει για δέκα χρόνια.
Με την επιστροφή του στην Αθήνα το 1844 διορίζεται Αρχειοφύλαξ της Βουλής των Ελλήνων.
Το 1847 δημοσιεύει την ποιητική του συλλογή “Απλή γλώσσα” και το 1856 δύο μεγάλα σε έκταση ποιήματα με τους τίτλους “Οι γάμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου” και “ Κορίννα και Πίνδαρος” Άλλα έργα του είναι “La morte di Socrat” (Ο θάνατος του Σωκράτη)
Στο ποιητικό του έργο είναι εμφανής η σολωμική επίδραση καθώς και η επίδραση από το δημοτικό τραγούδι. Εξ΄άλλου ο Τερτσέτης στάθηκε ένας από τους λίγους που συνέδεσαν την Επτανησιακή Σχολή με την Α ! Αθηνών.
Το 1861 ταξειδεύει στην Ιταλία ως απεσταλμένος του Όθωνα και το 1866 στην Ευρώπη για λογαριασμό της Ελληνικής κυβέρνησης με αφορμή την Επανάσταση στην Κρήτη. Σ’ αυτό του το ταξίδι παντρεύεται στο Παρίσι την Γαλλίδα λογογράφο Αδελαϊδα Τζαίρμεν
Ο Τερτσέτης, εκτός από την ιστορική απολογία του, έχει μείνει πιό πολύ γνωστός από την συγγραφή των απομνημονευμάτων των Κολοκοτρώνη, Νικηταρά και άλλων αγωνιστών. H μεγάλη και πολύπλευρη αυτή φυσιογνωμία θα τελειώσει τη ζωή της στην Αθήνα στις 15 Απριλίου 1874