Η Σαρακοστή στα Εφτάνησα.

Κεντρική φωτογραφία για τον μήνα Απρίλη.
Κεφαλλονιά. Ο οικισμός Άσος.

Φίλες και φίλοι.

Μια καλή αρχή θα κάνουμε και σήμερα, με τα σοφά λόγια του μεγάλου Λασκαράτου. Είπε κάποτε για τους ψευτοδιανοούμενους. Η παρουσία των πραγματικώς ανωτέρων σου θα σε ειδοποιεί για το άδειον του εαυτού σου. Σοφότατον.

Κέρκυρα. Ο οικισμός Γαστούρι.

Και περνάμε τώρα στη Σαρακοστή μας.

Νάμαστε λοιπόν στη Μεγάλη Σαρακοστή μετά τα αποκριάτικα γλέντια. Οι ονομασίες της δεύτερης και της τρίτης εβδομάδας του καρναβαλιού σε Κρεατινή και Τυρινή χαρακτηρίζουν την κατανάλωση κρεατικών και γαλακτοκομικών προϊόντων ώστε στη συνέχεια να ακολουθήσει η μεγάλη νηστεία. Η μεγάλη νηστεία έχει ήδη αρχίσει Ας πάρουμε μια γεύση γι΄αυτήν από τα νησιά μας.

Έφυγεν η Αποκριά

με γλέντια και παιγνίδια

κι΄εμπήκεν η Σαρακοστή

μ΄εληές και με κρομμύδια.

Τραγουδάει ο λαός μας που πάντα έχει τη δική του θέση πάνω στην πορεία της ιστορίας του.

Στη Σαρακοστή λοιπόν βρισκόμαστε και, συγνώμη αλλά εγώ κάπως καθυστερημένα το θυμήθηκα. Συγνώμη. Όμως είχα.....πολλά και νάμαστε εδώ να τα πούμε.

Να ξεκινήσουμε όμως με την Σαρακοστή έτσι όπως μας την έχει ζωγραφίσει η παράδοση.

Η Κυρά-Σαρακοστή λοιπόν, ένα έθιμο πολύ παλιό, έτσι όπως την έφτιαχνε ο λαός μας, χρησίμευε πάντα σαν ημερολόγιο για να μετράμε τις εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα.

Κυρά-Σαρακοστή σε χαρτί.

Ήταν συνήθως μια χάρτινη ζωγραφιά που απεικόνιζε μια γυναίκα, που έμοιαζε καλόγρια, με εφτά πόδια και σταυρωμένα χέρια γιατί προσεύχεται, ένα σταυρό, γιατί πήγαινε στην εκκλησιά και χωρίς στόμα γιατί νήστευε. Στο τέλος της κάθε εβδομάδας έκοβαν το ένα από τα πόδια και το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν το τελευταίο. Αυτό το έβαζαν μέσα στο ψωμί της Ανάστασης και όποιος το έβρισκε έλεγαν ότι του έφερνε γούρι. Σε άλλα μέρη της Ελλάδας το έβαζαν μέσα σε ένα σύκο ή ένα καρύδι και αποτελούσε την ένδειξη μεγάλης τύχης γι΄αυτόν που θα το έβρισκε.  Κι΄έμεινε ο λαός να την τραγουδάει την Κυρά-Σαρακοστή. .

Την κυρά-Σαρακοστή που, ναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι της φορούσαν στο κεφάλι ένα σταυρό

και το στόμα της ξεχνούσαν γιατί νήστευε καιρό.

Και τις μέρες της μετρούσαν με τα πόδια της τα εφτά

κόβαν ένα τη βδομάδα μέχρι να΄ρθει η Πασχαλιά.

Αυτά τα υπέροχα λόγια τραγουδάει η μεγάλη μας παράδοση. Αλησμόνητα ! ! !

Βέβαια από τόπο σε τόπο κάπως διέφερε η κατασκευή της Κυρά Σαρακοστής.

Σε ζυμάρι η Κυρά-Σαρακοστή.

Σε πολλά μέρη, την έφτιαχναν από ζυμάρι με αλεύρι, νερό και αλάτι, όπως λέει και το τραγουδάκι ενώ σε κάποια άλλα ήταν μια πάνινη κούκλα.

Η Κυρά-Σαρακοστή της Ζακύνθου.

Στη Ζάκυνθο η Κυρά Σαρακοστή εμφανιζόταν να είναι εφτά γυναίκες - καλόγριες, εκ των οποίων η τλευταία ήταν κόκινη και ήταν αυτή της Μεγάλης Εβδομάδας όπου και τελείωνε η νηστεία. Αυτήν την αφαιρούσαν το Μεγάλο Σάββατο.
Την Καθαρά Δευτέρα σταματά η κατανάλωση κάθε αρτύσιμου φαγητού και ξεκινά μια νηστεία σαράντα ημερών, όσες δηλαδή και οι μέρες νηστείας του Χριστού στην έρημο.

Η πεντανόστιμη λαγάνα.

Η λαγάνα που συνηθίζουμε να καταναλώνουμε την ημέρα αυτή παραπέμπει στα άζυμα της Παλαιάς Διαθήκης.

Το χταποδάκι της ώρας.

Ωστόσο στην πράξη, αν κανείς δεν προσέξει, τα σαρακοστιανά φαγητά μπορεί να τον οδηγήσουν σε αντίθετο αποτέλεσμα. Στην πραγματικότητα τα παραδοσιακά νηστίσιμα φαγητά έχουν λίγες θερμίδες. Ωστόσο για κάθε κουταλιά επί πλέον ελαιόλαδο οι θερμίδες αυξάνονται κατά 140 περίπου.

Μερικά χρόνια πριν η νηστεία ήταν τρόπος ζωής. Και βέβαια η νηστεία δεν θα πρέπει να είναι συνώνυμη της πείνας.Οι άνθρωποι των νησιών μας λοιπόν, που νήστευαν προσπαθούσαν να τρώνε τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά που θα τους βοηθούσαν να αντεπεξέλθουν στις αγροτικές εργασίες. 

Να και οι γαρίδες.

Οι παραδοσιακές διατροφικές μας συνήθειες κατά την περίοδο της Σαρακοστής μας οδηγούν στην αγορά και κατανάλωση συγκεκριμένων τροφίμων. Χαλβάς, ταραμάς, χταπόδι, καλαμάρι, θαλασσινά, χορταρικά, όσπρια και άλλα πολλά.

Μελέτες του Πανεπιστημίου Κρήτης έχουν δείξει ότι η αποφυγή του κρέατος, των αυγών και των γαλακτοκομικών προϊόντων για οκτώ εβδομάδες που διαρκεί η σαρακοστή και η αντικατάστασή τους από όσπρια, φρούτα, λαχανικά, χόρτα, ψωμί, θαλασσινά, πατάτες, λίγο κρασί μπορεί να ωφελήσει σημαντικά την υγεία. Μια σωστή νηστεία μειώνει την κακή χοληστερόλη και ελαττώνει το σωματικό βάρος.

Το Κυθυριώτικο παστίτσιο.

Στα Εφτάνησα πολλά από τα νηστίσιμα φαγητά είναι επηρεασμένα από τις ξένες κατοχές που γνώρισαν τα νησιά μας. Χαρακτηριστικό είναι το βενετσιάνικο παστίτσιο στα Κύθηρα.

Αγαπημένα στη Μεγάλη Σαρακοστή τα κουκιά.

Οπωσδήποτε τα σαρακοστιανά φαγητά χρειάζονται μιας ιδιαίτερης προσοχής μια και η καλύτερη θεραπεία της τροφικής δηλητηρίασης είναι η πρόληψη.

Θαλασσινά με φασολάκια και πατάτες.

Τα θαλασσινά είναι γεγονός ότι αποτελούν για πολλούς ένα κύριο σαρακοστιανό πιάτο. Τα πιάτα αυτά υπ΄όψη ότι είναι πλούσια σε φώσφορο και λιπαρά οξέα. Στα ψαρικά και ιδιαίτερα στα χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές χρειάζεται μια ιδιαίτερη προσοχή στη φρεσκάδα τους. Κύριο χαρακτηριστικό της φρεσκάδας η μυρουδιά της θάλασσας και όχι αμμωνία ή οτιδήποτε άλλο.

Ταραμοσαλάτα. Ο βασιλιάς των μεζέδων.

Ο ταραμάς είναι ένα από τα αγαπημένα πιάτα της σαρακοστής. Όμως θα πρέπει να έχει ένα ομοιόμορφο χρώμα, να είναι μαλακός και η γεύση του να μην είναι ούτε πικρή ούτε ξινή. Η ταραμοσαλάτα είναι μια τροφή εξαιρετικά πλούσια σε φώσφορο και κάλιο. Όμως πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωσή της όσοι υποφέρουν από υπέρταση.

Το θρεπτικότατο καρύδι.

Ένα πάρα πολύ καλό σαρακοστιανό είναι τα καρύδια. Είναι ένας ξηρός καρπός πλούσιος σε έλαια και πολύ διαδεδομένος στην ελληνική ζαχαροπλαστική.

Ένα πολύ καλό νηστίσιμο φαγητό στα Εφτάνησα είναι τα άγρια φυώμενα λαχανικά. Ένα από αυτά είναι η οβριά. Διαβάστε γι΄αυτήν.

Το κείμενο που ακολουθεί έχω πάρει από το μπλογκ http://skouliki.skoulikia.blogspot.com του καλού μου φίλου, Χρήστου, που έχει τον τίτλο “Πάμε να μαζέψουμε οβριές.”

Αυτή είναι η θρυλική Οβρυά....

Η οβριά είναι ένα άγριο λαχανικό που το συνηθίζουν την περίοδο της Σαρακοστής αφού μόνο τότε υπάρχει. Γράφει ο φίλος μου.

“Στις αρχές της Άνοιξης και για έναν μήνα περίπου κάνουν την εμφάνισή τους οι οβριές.Ένα φυτό που έχει διάφορα ονόματα στα διάφορα μέρη της Ελλάδας όπου εμφανίζεται. Το λένε και οβρυές,, αβρονιές, αβρουνιές, βεργιά και ακόμα το λένε και δράμια. Στα Εφτάνησα συνήθως τις αποκαλούν οβριές.

....που όμως θέλει καλό πλύσιμο.

Είναι ένα φυτό ακαλλιέργητο και φυτρώνει σε μέρη σκιερά μπλεγμένα πάνω σε θάμνους και με τις τρυφερές μύτες των βλαστών να εξέχουν. Μοιάζουν με τα σπαράγγια αλλά είναι πιο λεπτά, ανοιχτοπράσινο και αρκετά πικρά. Τρώγονται βραστές με λαδάκι και μπόλικο λεμόνι και είναι μια γευστική απόλαυση. Οι παλαιοί ισχυρίζονται ότι το ζουμί τους με λεμόνι πάντοτε ήταν φάρμακο για πολλές ασθένειες.”

Είναι γεγονός ότι την περίοδο της νηστεία της σαρακοστής, μια νόστιμη, πλούσια και θρεπτική σαλάτα με όσπρια, λαχανικά και σαλατικό μπορεί να αντικαταστήσει και ένα γεύμα.

Το πιο σπουδαίοπιάτο της Σαρακοστής. Μαυροφάσουλα σαλάτα.

Η σαλάτα με μαυρομάτικα φασόλια είναι πολύ διαδεδομένη στα Εφτάνησα. Δοκιμάστε την. Γενικά τα όσπρια για τη νηστεία είναι μια πολύ καλή διατροφική λύση Γι΄αυτό να προτιμάτε τα όσπρια. Είναι πλούσια πηγή θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών. Φροντίστε να τρώτε ποικιλία οσπρίων. Όμως θέλουν προσοχή στο λάδι και καλό είναι να μην συνοδεύονται από ψωμί.

Αυτά για την Μεγάλη Σαρακοστή μας και καλό μας Πάσχα.

ΠΗΓΕΣ

w. inewsgr.com

w. athinorama.gr

w. kefaloniatoday.com

w. healthyliving.gr

w. asxetos.gr
w. skouliki-skoulikia.com