Η παραδοσιακή μουσική στα Εφτάνησα

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι των Εφτανήσων,

Μετά από πάρα πολλές προσπάθειες και με την αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση του πολύ καλού μου φίλου Μηθυμναίου, κατά κόσμο Στράτου Δουκάκη, νομίζω ότι επέτυχα την πρώτη ανάρτηση με το νέο σύστημα της Google Chrome ή κυρίας Μέρκελ. Συγνώμη αν δεν είναι τέλειο. Υπόσχομαι σύντομα τα πιό καλά. Σας ευχαριστώ για την κατανόηση και για την βοήθεια που θελήσατε όλοι σας να μου προσφέρετε.

Η μουσική και το τραγούδι είναι ο αχώριστος σύντροφος των Εφτανησιωτών

Η μόνη  περιοχή της Ελλάδας που δέχτηκε νωρίτερα από όλες τις άλλες την Ευρωπαϊκή επιρροή στη μουσική ήσαν τα Εφτάνησα. Για τέσσερεις αιώνες (1386-1797) κάτω από την Ενετική κυριαρχία τα νησιά, πέρασαν στη συνέχεια στην κατοχή των Ρώσων, των Γάλλων, των Άγγλων μέχρι την παραχώρησή τους στην Ελλάδα τον Μάιο του 1864.

Είναι γεγονός ότι τα Εφτάνησα υπήρξαν μία από τις σημαντικότερες διόδους εισαγωγής των ευρωπαϊκών ιδεών (Διαφωτισμός) και της δυτικής μουσικής στην υπόλοιπη Ελλάδα, όχι μόνο πριν αλλά και μετά την Ένωση.

Τα πρώτα γνωστά δείγματα επώνυμης μουσικής στην νεοελληνική ιστορία προέρχονται από τα Εφτάνησα. Μικρή εξαίρεση αποτελεί η Λευκάδα στα χωριά της οποίας είχε αναπτυχθεί κυρίως το παραδοσιακό κλαρίνο λόγω της μικρής απόστασης που την χωρίζει από την Στερεά Ελλάδα και την Ήπειρο. Όμως και τα Κύθηρα, λόγω της θέσης που βρίσκονται αλλά και της μεγάλης τους απόστασης από τα άλλα νησιά του Ιονίου, δεν έχουν ακολουθήσει την εφτανησιακή μουσική, έτσι όπως αυτή έχει διαμορφωθεί. Πιο πολύ στα Κύθηρα έχει επικρατήσει η μελωδία και η μουσική από την Κριτική μαντινάδα.

Η επικοινωνία των νησιών του Ιονίου με την Δύση, έδωσε την δυνατότητα στην επτανησιακή μουσική, ακόμα και στις αρέκιες και καντάδες, να μένουν προσκολλημένες στα πρότυπα της ιταλικής όπερας.

Το λυρικό θέατρο της Κέρκυρας San Giacomo γίνεται διάσημο και πέραν των Ιονίων νήσων λόγω των ιταλικών μουσικών θιάσων που φιλοξενεί. 

Επίσης η επικοινωνία των νησιών με την Ιταλία, η ανάπτυξη του εμπορίου, οι μελοδραματικοί θίασοι που συχνά επισκέπτονταν τα νησιά συνετέλεσαν στο να αναπτυχθεί σε αυτά μια αξιόλογη μουσική κίνηση και να δημιουργηθεί μια σχετικά πλούσια μουσική παράδοση που πήρε το όνομα Επτανησιακή Μουσική Σχολή. Κύριοι εκπρόσωποι αυτής της Σχολής ήσαν ο Νικόλαος, Χαλκιόπουλος-Μάντζαρος, o Σπύρος Σαμαράς, ο Διονύσιος Λαυράγκας, ο Αντώνης Kαπνίσης, ο Φραγκίσκος Δομενεγίνης, ο Παύλος Καρρέρ και άλλοι.

Έτσι, μπορεί να πει κανείς, ότι η μουσική και το τραγούδι αποτελούσαν και αποτελούν και σήμερα αχώριστο σύντροφο των Εφτανησιωτών.

Αρχικά η ιταλική μουσική είχε μια σημαντική επίδραση στην εφτανησιώτική, στην πορεία όμως διαμορφώνεται η καθαρά εφτανησιακή η οποία πλέον αποκτά τα κυρίως δικά της σημεία.

Στην ανάπτυξη του μουσικού αισθήματος των Εφτανησιωτών συμβάλλουν πολλοί παράγοντες με κύριον τα ίδια τα νησιά με τα λουλούδια τους, τις ακρογιαλιές τους, την πλούσια βλάστηση, τη γαλήνη τους. Έτσι ο μουσικός πολιτισμός των Εφτανήσων μπορεί να δέχτηκε τις επιδράσεις της ιταλικής μουσικής όμως αφού τις αφομοίωσε τις ανάπλασε μέσα στα δικά του πλαίσια.

Από πολύ νωρίς στα Εφτάνησα έκαμαν την παρουσία τους χορωδίες για την ανάπτυξη της τοπικής μουσικής.

Χαρακτηριστικό είδος της εφτανησιώτικης μουσικής είναι οι καντάδες και οι αρέκιες.

Οι αρέκιες, που η ονομασία τους προέρχεται από την ιταλική λέξη a orecchio είναι λαϊκά τραγούδια που συναντιώνται σε όλα τα νησιά του Ιονίου. Η αρμονία τους είναι κάπως περίεργη. Ξεκινούν με μια φωνή ( solo ) και στη συνέχεια συμπληρώνεται από τις άλλες φωνές. Συνήθως οι αρέκιες τραγούδιονται και χωρίς την συνοδεία μουσικών οργάνων. 

Οι καντάδες είναι το πιο αγαπημένο είδος της εφτανησιώτικης παραδοσιακής μουσικής. Τραγούδια νοσταλγικά με στίχους ρομαντικούς, που εξωτερικεύουν ένα βαθύτερο αίσθημα και  με μια γλυκιά μελωδία η οποία προξενεί ιδιαίτερη συγκίνηση. Συνήθως οι καντάδες συνοδεύονται από μαντολινάτα.
Στην εφτανησιώτικη καντάδα άφησε τη σφραγίδα της η συνεργασία του Νικόλαου Μάντζαρου με τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό οι οποίοι μας έδωσαν την αξέχαστη
“Ξανθούλα” και άλλες. Επίσης σημαντική είναι και η παρουσία του Διονύση Λαυράγκα που και αυτή έχει βάλει τη σφραγίδα της.
Η παραδοσιακή εφτανησιώτικη μουσική λοιπόν, αποτελεί ένα ακόμη στοιχείο πολιτισμού που πρόσθεσαν τα νησιά του Ιονίου στη πολιτιστική πορεία της Ελλάδας πολύ πριν ενωθούν μαζί της.

ΠΗΓΕΣ:

Gozakynthos

El-wikipedia

w.music-art

w. e-kefalonia.net

w. enosieptaninion.gr