Μπορείτε.....

....εκτός από τα Εφτάνησα να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μου http://hellascafe.blogspot.com και να με βρήτε στο kondennis9@gmail.com
Θα χαρώ να σας δω.

Δευτέρα 1 Μαρτίου 2010

Το Θέατρο στα Εφτάνησα

Είναι γεγονός ότι η τέχνη του θεάτρου αποτελεί ένα από τα πλέον σημαντικά στοιχεία για την ανάπτυξη του πολιτισμού μιας χώρας. Παγκόσμιο παράδειγμα η ανάπτυξη του πολιτισμού στην αρχαία Ελλάδα μέσα από το θέατρο και τις αρχαίες τραγωδίες, κάτι που μέχρι σήμερα διδάσκει όλο τον κόσμο.
Έτσι και στα νησιά του Ιονίου το θέατρο έπαιξε το δικό του καθοριστικό ρόλο στην πνευματική και πολιτιστική ανάπτυξή τους.
Η εποχή της θεατρικής παράδοσης στα Εφτάνησα δεν είναι δυνατόν να εντοπιστεί με ακρίβεια. Σαν η πλέον πιθανή περίοδος αναφέρεται το τέλος του 15ου αιώνα με τις αρχές του 16ου.
Η πρώτη πληροφορία για θεατρική εκδήλωση είναι στην Κέρκυρα το 1526 με την παρουσία εκεί του Ιταλού ηθοποιού και θιασάρχη Αντόνιο Ντα Μολένο.
Το 1571 ο Προβλεπτής της Ζακύνθου, Κονταρίνης διοργανώνει στο Παλάτσο, στο φρουρίου της Ζακύνθου σειρά εορταστικών εκδηλώσεων επί τη ευκαιρία της ναυμαχίας της Ναυπάκτου μεταξύ των οποίων και μία παράσταση από την τραγωδία του Αισχύλου, «Πέρσες»στην οποία έλαβαν μέρος νεαροί ερασιτέχνες από την αριστοκρατική τάξη του νησιού. Κι ακόμη το 1583 στην Κέρκυρα δίνεται η παράσταση της “Fanciula”του Πέτρου Σεμιτέκολο.


Σαν μια θεατρική πτυχή στον πολιτιστικό χώρο των Ιονίων νησιών θα πρέπει να χαρακτηριστεί και η «Γκιόστρα» οι ιπποδρομικοί αγώνες Ένα καθαρά στοιχείο της Ενετικής παρουσίας. Μια πρώτη εμφάνιση της Γκιόστρας αναφέρεται στην Κεφαλονιά το 1548 όπου οι ιππείς εκτός των άλλων δεξιοτεχνιών θα έπρεπε να καταφέρουν να περάσουν στο κοντάρι τους ένα δαχτυλίδι.
Από τις αρχές του 17ου αιώνα συναντάμε μαρτυρίες για ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις που δίνονται σε αρχοντικά της Κέρκυρας, της Κεφαλονιάς και της Ζακύνθου. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι το 1685 έγινε κάποια θεατρική παράσταση στην Κέρκυρα προς τιμή του Φραντσέσκο Μοροζίνη ο οποίος περνούσε εκεί τον χειμώνα του.
Το πρώτο θεατρικό κείμενο που διασώζεται στην Κεφαλονιά είναι ένας πρόλογος μιας άγνωστης κωμωδίας που χρονολογείται στα 1669.
Σταθμό στην ιστορία του εφτανησιώτικου θεάτρου θα αποτελέσει η έκδοση στη Βενετία του θεατρικού έργου “Ευγένα” του Ζακύνθιου Θεόδωρου Μοντσελέζε. Το κείμενο του έργου είναι γραμμένο στην εφτανησιώτικη διάλεκτο αλλά με κάποια κριτική επίδραση.
Σημαντικές μεταφράσεις και διασκευές ξένων έργων περιλαμβάνονται ανάμεσα στα εφτανησιώτικα θεατρικά επιτεύγματα. Μια, ίσως και πιο κύρια από αυτές είναι η μετάφραση του “Pastor Fido”του Tζιαμπατίστα Γκουαρίνι από τον Ζακύνθιο Μιχαήλ ΣουμμάκηH ανατολή του 18ου αιώνα παρουσιάζει αρκετά στοιχεία διατήρησης της παράδοσης αλλά και ανανέωσης του θεάτρου στα Εφτάνησα. Γίνεται μια σημαντική στροφή του θεάτρου προς την commedia dell’arte και το Μπαρόκ. Όμως το θέατρο στα νησιά χωρίς καμιά συστηματικότητα συνεχίζει να παρουσιάζει σημαντικά κενά ενώ παράλληλα οι μεταφράσεις ξένων έργων σημειώνουν μιαν σημαντική αύξηση. Έτσι το 1733 κάνει και την εμφάνισή του το μελόδραμα στο θέατρο San Giacomo της Κέρκυρας.
Σημαντική ήταν η προσφορά των αριστοκρατικών σαλονιών στη διάδοση του θεάτρου στα Εφτάνησα., Στην Κεφαλονιά στα σαλόνια ορισμένων αστικών οικογενειών όπως του Τάση Μεταξά στο Αργοστόλι και του Νικόλα Ξυδιά στο Ληξούρι, δίνονται ερασιτεχνικές θεατρικές παραστάσεις.
Η Ζάκυνθος θα είναι αυτή που θα καθιερώσει πλέον το θέατρο στα Εφτάνησα. Το 1750 στο Κάστρο, της πόλης ιδρύεται το πρώτο θέατρο με ιδιωτική πρωτοβουλία. Στο θέατρο αυτό θα παρουσιαστούν ιταλικές κωμωδίες από βενετούς στρατιωτικούς ή και από Ζακύνθιους ευγενείς. Θεατρικοί συγγραφείς που θα αναδείξει η περίοδος αυτή είναι ο κεφαλλονίτης Πέτρος Κατσαϊτης με την Ιφιγένεια το 1720 και ένα χρόνο αργότερα θα συγγράψει και θα παρουσιάσει τον Θυέστη Θα ακολουθήσει ο Ζακύνθιος Σαβόγιας Ρούσμελης με την Κωμωδία των ψευτογιατρών Το 1784 θα παρουσιάσει ένα ακόμη έργο του με τον τίτλο Ιντερμέδιο της κυρά-Λιάς. Βάση του έργου είναι μια κριτική στην ανηθικότητα της εποχής. Στον Ρούσμελη αποδίδεται και η κωμωδία «Μωραϊται»
Είναι μια κριτική στην κατάπτωση των ηθών των ευγενών της Ζακύνθου τα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας. Λέγεται ότι η παράσταση του έργου το 1798 προκάλεσε συμπλοκή των αριστοκρατών και του λαού. Μάλιστα κάποιοι επετέθησαν εναντίον των ηθοποιών και του συγγραφέως.
Στο χώρο της μετάφρασης των θεατρικών έργων αξίζει να σημειωθεί η παρουσία του Κυθήριου Γεωργίου Μόρμορη με τον «Αμύντα» του Τορκουάτο Τάσο.
Το τέλος του 18ου αιώνα θα σημαδευτεί με ένα από τα σημαντικότερα έργα της εφτανησιακής λογοτεχνίας. Τον «Χάση» του Δημήτρη Γουδέλη. Το έργο αυτό αποτελεί ένα μνημείο γλωσσικού και λαογραφικού πλούτου του νεώτερου ελληνισμού.
Η θεατρική παρουσία στα Εφτάνησα κατά τον 19ο αιώνα χαρακτηρίζεται από την επιρροή του διαλεκτισμού. Στον αιώνα αυτό θα χτιστούν τα περισσότερα θέατρα στα νησιά Η δράση των ερασιτεχνικών θιάσων συνεχίζεται πιο έντονη ενώ στη Ζάκυνθο το 1813 θα ιδρυθεί η Εταιρεία των Φιλοθεάτρων
Εν τω μεταξύ η Ιόνιος Ακαδημία που θα ιδρυθεί το 1824 στην Κέρκυρα, θα θέσει υπό την αιγίδα της έναν αριθμό θεατρικών παραστάσεων με κυριότερα έργα τον Ορέστη του Βιττόριο Αλφιέρι, τον «Αγαμέμνονα» του Πλατ. Πετρίδη και άλλα. Την καλύτερη κριτική θα αποσπάσει αυτή την περίοδο «ο Εξηνταβελώνης» του Ι. Οικονομίδη, που παρουσιάστηκε στα Κύθηρα το 1831. «Ο βασιλικός» του Ζακύνθιου λογοτέχνη Αντ. Μάτεση αποτελεί μια κορυφαία στιγμή για το εφτανησιακό θέατρο.
Εν τω μεταξύ συνεχίζεται η ίδρυση θεάτρων και η ανάπτυξη οργανισμών που θα εργάζονται πάνω στην παρουσία του θεάτρου στα Εφτάνησα. Στον αιώνα αυτόν θα ιδρυθούν το θέατρο «Αδάμ» στην Ζάκυνθο, το 1856 όπου παράλληλα τον ίδιο χρόνο στην Λευκάδα υπογράφεται το πρόγραμμα της Φιλοδραματικής Εταιρείας. Δύο χρόνια αργότερα, το 1858 στο Αργοστόλι θα χτιστεί το θέατρο «Κέφαλος» το οποίο θα καταστραφεί το ’43 από τους βομβαρδισμούς των Γερμανών και θα ξαναχτιστεί μετά τους σεισμούς το 1953 για να αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο όμορφα κτίρια της Ελλάδας.
Το Ληξούρι βρίσκεται λίγο πίσω από όλες αυτές τις δραστηριότητες αφού την ίδια εποχή μια σειρά παραστάσεων θα δοθούν σε σκηνές.
Τον Μάιο του 1864 τα Εφτάνησα θα ενωθούν με την Ελλάδα. Ο διακαής πόθος των Εφτανησιωτών θα πραγματοποιηθεί. Από εκεί και μετά τα νησιά θα ακολουθήσουν την τύχη της πατρίδας αλλά και θα προσαρμόσουν τα δικά τους δεδομένα σ’ αυτά που η πατρίδα χρησιμοποιεί. Το Εφτανησιακό θέατρο θα γίνει πλέον Ελληνικό θέατρο.
Μεγάλο το θέμα και πολύ το υλικό που συγκέντρωσα. Όμως μικρός ο χώρος. Ίσως μιαν άλλη φορά να επανέλθω.
Ντένης Κονταρίνης
.
Πηγές
Ιστορία του θεάτρου εν Κεφαλληνία
Το Επτανησιακό θέατρο. Δ, Ρώμα
Η θεατρική ζωή της Ζακύνθου. Φ. Πορφύρα
Στοιχεία για την θεατρική στέγη στην Κεφαλονιά
Α.Δ.Δεμπόνου
Το θέατρο στη Λευκάδα Πανταζή Κοντομίχαλου
Ρίζες και άνθη του Επτανησιακού θεάτρου
Γεωρ. Πεφάνης

14 σχόλια:

  1. Όταν υπάρχει πλούτος ψυχικός και πνευματικός σ' ένα τόπο, όλα τα λουλούδια ανθίζουν. Έτσι ΚΑΙ με το θέατρο. Πάντως είναι αξιοσημείωτο ότι κατόρθωσες ΄να χωρέσεις τη μέγιστη δυνατή πληρότητα του θέματος σε τόσο λίγο χώρο!
    Τα συγχαρητήριά μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σπουδαία εργασία και έρευνα έκανες για το Εφτανησιακό Θέατρο, Ντένη. Συγχαρητήρια! Οι εφτανησιώτες θα πρέπει να αισθάνονται υπερήφανοι για σένα!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Σ΄ευχαριστώ αγαπηταί Φαίδων γιά τα καλά σου λόγια
    Είναι τρομερό το υλικό που είχα στη διάθεσή μοπυ. Αλλά, όπως σωστά παρατηρείς, πολύ μικρός ο χώρος.
    Μιά άλλη φορά ίσως περισσότερα
    Νάσαι καλά
    ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. πολυ ωραια μνεια στο επτανησιακο θεατρο...ειμαστε νησια με πολιτισμο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αγαπητό μου Κοχύλι Σ΄ευχαριστώ γιά τα καλά σου λόγια Είναι μιά προσπάθεια να μάθουμε τα τόσα πολλά που διαθέτουν τα Εφτάνησα
    Δεν θέλω να νοιώθουν υπερήφανοι οι συμπατριώτες μου. Θα ήθελα μόνο να με βοηθούσαν να βρίσκω το υλικό που χρειάζομαι Αλλά που;;;;;;
    Νάσαι καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Γειά σου φίλε μου Pansofix
    Ας μου επιτρέψεις να σου πω ότι δεν έχουμε πολιτισμό
    Στα Εφτάνησα έχουμε ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥΣ.
    Νάσαι καλά
    Ντένης
    Το γαλακτομπούρεκό σου ήταν όνειρο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Γεια σου, Φίλε μας.
    Ανταποδίδω τα καλά σου λογια για την ανάρτησή μου στην "Αστοριανή",:τον "Έκτο Κύκλο, τον κύκλο των νεανικών οραμάτων", όχι για να έχουμε το πέρα-δώθε των... κοπλιμέντων, μα διότι κι εσύ από την πλευρά σου, κάνοντας τόση έρευνα μας δίνεις μια όσο γίνεται ολοκληρωμένη εικόνα για τρομερές προσπάθειες που υπήρξαν, για να επικοινωνήσουν οι άνθρωποι της έμπνευσης και της δημιουργίας με τον πολύ κόσμο!
    Ψάχνοντας, διαπιστώνεις ότι οι άνθρωποι του πνεύματος ποτέ δεν είχαν ευκολίες και βοήθεια...
    Να είσαι καλά και να ...ερευνείς για την γνώση όλων μας.
    Πάντα με την αγάπη μου,
    Υιώτα,
    NY

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Φίλε Ντένη,
    Διάβασα την αξιόλογη έρευνά σου,
    φίλε αξίζεις συγχαρητήρια περιλαμβάνεις όλη την Επτανησιακή μας θεατρική κουλτούρα, κάτι το οποίον μας κανει να ας μου επιτραπεί η λέξη "ξεχωρίζουμε"
    Ασφαλώς ένεκα της 600 χρονών Ενετικής κατοχής.
    ¨εχω στα χέρια μου αρκετά Κεφαλονίτικα χειρόγραφα όπως του Μπάμπη Άννινου, γεννημένος Αργοστόλι 1852-1934 (Ο Άννινος εργάζεται για το θέατρο με θέματα από την ελληνική ζωή και εκμετάλευσι λαϊκού στοιχείου. Είναι γνωστές οι κωμωδίες του: "Όποιος φυλάει τα ρούχα του έχει τα μισά," "Ζητείται υπηρέτης" "Η οικογένεια του παραδαρμένου" "Η νίκη του Λεωνίδα"

    ============
    Επίσης
    Έχω και μια φωτογραφία
    ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟ
    ΠΡΟΣΕΧΩΣ Η ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΗΣ
    "ΔΙΔΩ"

    Διονυσίου Λαυράγκα, Γεννημένος Αργοστόλι 1860
    Λυρική Τραγωδία

    εις πράξεις Νομίζω 4

    (από τα χρόνια έχει μισοσβηστεί)

    Ντένη ευχαριστούμε

    Γαβριήλ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Kαλημέρα Ντένη,για άλλη μία φορά μας δίνει άφθονη πνευματική τροφή για τον επτανησιακό μας πολιτισμό συγχαρητήρια.Είμαστε τυχεροί μέσα στην ατυχία μας φίλε Ντένη,γιατί ο δυνάστης των νησιων μας ετυχε να έχει πολιτισμό.Έτσι μπορέσαμε να δημιουργήσουμε πολιτισμό δικό μας με πολλούς τρόπους,ένας απ' αυτούς είναι και το θέατρο.Στό Αργοστόλι σε πληροφορώ ότι υπήρχαν δύο θέατρα ο Κέφαλος και ο Απόλλων τα οποία φιλοξενούσαν χειμώνα καλοκαίρι εως και το 1925 ιταλικούς λυρικούς θιάσους,όπου το μουσικόφιλο και φιλοθέαμον αργοστολιώτικο κοινό απολάμβανε μουσικές μελωδίες και αποθέωνε τους καλλιτέχνες,με ανθοδέσμες, χειροκροτήματα,βροχή από κουφέτα και ξέφρενες εκδηλώσεις ενθουσιασμού και μπιζαρίσματα. Όμως αλοίμονο στον τενόρο που έχανε κάποια νότα μάζευε το χιουχάϊσμα της ζωής του.Αυτή ήταν η αργοστολιώτικη μουσική παιδεία.Χαιρετώ Κατερίνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Καλημέρα αγαπητοί μου Υιώτα
    ¨ολοι εμείς έχουμε θέσει σαν σκοπό μας την πνευματική προσφορά Και αγωνιζόμαστε γι' αυτό. Όσο γιά βοήθεια κάλύτερα να μην μιλάμε. Πονάει!!!!!
    Ντ'ενης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Σ' ευχαριστώ φίλε Γαβρίλη γιά τα καλά σου λόγια. Έχω υπ' όψη μου οτι διαθέτεις ένα αξιόλογο αρχείο γιά την Κεφαλονιά και κάποιες φορές το χρησιμοποίησα.
    Νάσαι καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλημέρα αγαπήτή Κατερίνα
    Το θέατρο Απόλλων δεν το συνάντησα πουθενά στην έρευνα που έκαμα.
    Ούτε και αυτές τις λυρικές εμφανίσεις των Ιταλικών θιάσων.
    Χαίρομαι που στην συντροφιά μας υπάρχουνάνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν την σελίδα αυτή αφού οι φορείς των νησιών μας ούτε που απαντούν στις επιστολές μου
    Μάλιστα. Δεν μου απαντούν
    Νάσαι καλά
    ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Ο επτανησιακός πολιτισμός απύθμενος κ. Ντένη και πάντα ενδιαφέρον.Βέβαια ο τρόπος που μας παρουσιάζεται τις θεματικές ξεχωριστός κάθε φορά. Κάνει τον αναγνώστη να γεμίζει από πληροφορίες και να νιώθει συνοδοιπόρος.
    Χαιρετισμούς πολλούς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Στ΄αλήθεια αγαπητή μου Μαριάνθη ο πνευματικός πλούτος που έχω συναντήσει μέχρι σήμερα στις έρευνές γιά τα Εφτάνησα, είναι το κάτι άλλο. Απορώ γιατί οι διάφοροι φορείς και εδώ αλλά και στην Ελλάδα δεν τα εκμεταλεύονται
    Νάσαι καλά
    Ντένης

    ΑπάντησηΔιαγραφή